مخازن هوایی تأسیسات مهمی هستند که در زمین‌لرزه‌های گذشته آسیبهای فراوانی دیده اند. در این مقاله نخست رفتار لرزه ای مخازن هوایی بتنی با پایه‌های شفتی و قاب خمشی، آسیبهای وارده، مکانیزم خرابی و رفتار پیچشی به صورت تحلیلی و عددی بررسی و نشان داده شده است که بزرگنمایی پاسخ پیچشی در بیشتر مخازن هوایی رخ می دهد و می تواند باعث تخریب کلی سازه شود. برای ملحوظ نمودن اندرکنش مایع و سازه نیز از حل معادلات دیفرانسیل حرکت سیال به صورت تحلیلی و معرفی جرم ضربه ای و نوسانی مایع بهره گرفته شده است. آنگاه به چگونگی مدلسازی مخازن هوایی با در نظر گرفتن اندرکنش مایع و سازه، رفتار غیرخطی پایه و روشهای آیین نامه ای پرداخته شده است. در پایان نیز با مدلسازی یک نمونه از مخازن هوایی بتنی، روشهای تحلیلی و آیین نامه ای با یکدیگر مقایسه شده اند و چالشهای موجود در روند تحلیل و طراحی این سازه‌ها مشخص شده است.
زمین‌لرزه بم با بزرگای Mw=6.5 در ساعت ۱:۵۶:۵۶ روز جمعه ۵/۱۰/۱۳۸۲ به وقوع پیوست. بر اثر وقوع این زمین‌لرزه بیش از ۲۶۵۰۰ نفر از اهالی شهر بم و اطراف جان خود را از دست دادند. به لحاظ اهمیت این زمین‌لرزه، برای شناسایی هرچه بهتر کانون و پارامترهای مربوط به آن از اطلاعات لرزه ای ثبت شده در شبکه دورلرزه IRIS استفاده شده است. فازهای لرزه ای مورد استفاده در این بررسی به گونه ای انتخاب شده اند که حاوی کمترین اثر کاهندگی باشند؛ لذا، از سیگنال هایP ثبت شده در فواصل ایستگاهی ۳۰ تا ۹۰ درجه که از جبه عبور کرده و به ایستگاه رسیده اند استفاده شده است. گشتاور لرزه ای محاسبه شدده برابر و Mo=3.19×1025dyn.cm تانسورهای گشتاوری آن ۱۰۲۵dyn.cmمحاسبه شده است. ژرفای کانونی محاسبه شده تقریباً ۸ تا ۱۰ کیلومتر و شکستگی اولیه در کانون طی ۲ تا ۳ ثانیه صورت پذیرفته است.
تعیین شاخصهای تغییرمکان بین طبقه ای با ارائه یک الگوریتم جدید در طیف نقطه تسلیم
دارا نیک نهاد، محسن غفوری آشتیانی، عبدالرضا سروقد مقدم
روشهای استاتیکی غیرخطی در تحلیل عملکرد لرزه ای سازه‌ها به دلیل مفاهیم و محاسبات ساده تر در مقایسه با روش تحلیل غیرخطی دینامیکی تاریخچه زمانی، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مقاله به معرفی روش استاتیکی غیرخطی طیف نقطه تسلیم در تحلیل عملکرد لرزه ای سازه‌ها و الگوریتمی مبتنی بر تحلیل استاتیکی فزاینده در ترکیب با روش طیف نقطه تسلیم برای محاسبه شاخصهای تغییرمکان نسبی سازه‌های فولادی پرداخته شده است. این الگوریتم که مبتنی بر تحلیل استاتیکی فزاینده است، نواقص روش استاندارد طیف نقطه تسلیم که مبتنی بر اشکال ارتجاعی مدی است را رفع می نماید و علی رغم وجود خطا نسبت به روش دقیق تحلیل غیرخطی دینامیکی تاریخچه زمانی، در سازه‌های مختلف با ملحوظ نمودن منحنی های ظرفیت مدی بالاتر، از دقتهای بهتر و قابل قبولتری برخوردار است. شاخصهای تغییرمکان نسبی برای پنج نوع سازه فولادی با تعداد طبقات، دوره تناوب و ضرایب تأثیر مدی متفاوت به دست آمده است. علاوه بر آن، به منظور گسترش این روش به سازه‌های جرم گسترده، ۲۸ نمونه دودکش فولادی برای ۷ شتابنگاشت در سطوح مختلف شتاب، تحلیل و نتایج آن با روش دینامیکی غیرخطی تاریخچه زمانی مقایسه شده است.
بررسی ارتعاشات مانا و نامانا در متروی تهران “مطالعه موردی ایستگاه حسن آباد”
محمدرضا قائمقامیان، مهدی وجودی
در این تحقیق اثر ارتعاشات حاصل از حرکت قطار در تونل مترو با استفاده از اندازه گیریهای خردلرزه سنجی در ایستگاه حسن آباد متروی تهران بررسی شده است. در این راستا، ابتدا امواج خردلرزه در ایستگاه حسن آباد در سطوح مختلف اندازه گیری شده است. سپس امواج ثبت شده با استفاده از تحلیل نسبت طیفی در حوزه فرکانس تحلیل و فرکانس غالب ارتعاش آن تعیین شده است. علاوه بر آن، اثر ساختگاه بر مشخصات طیفی حرکت قطار نیز بررسی و تحلیل شده است. بدین منظور، تابع نظری اثر ساختگاه با استفاده از مشخصات ژئوتکنیکی خاک محل، تعیین و با تابع تحلیلی مقایسه شده است. نتایج این مقایسه بیانگر تأثیر ساختگاه بر مشخصات ارتعاشی حرکت قطار در محدوده فرکانس ۱۵ هرتز می باشد.
میراگرهای مایع تنظیم شده برای کنترل غیر فعال سازه‌ها
سید مهدی زهرایی، محمد حیدرزاده
استفاده از میراگرهای مایع تنظیم شده یکی از روشهای کنترل غیرفعال در سازه‌ها می باشد که از اواسط دهه ۱۹۸۰ میلادی برای کنترل ارتعاشات سازه‌های مهندسی عمران به کار رفته است. این سیستم حاوی یک یا چند مخزن آب است که در قسمت بالای سازه نصب و از تلاطم آب در آنها برای کاهش نوسانات سازه استفاده می شود. میراگرهای مزبور باید نسبت به فرکانس طبیعی مد اول سازه تنظیم شوند؛ بنابراین مشخصات میراگر (ابعاد مخزن و عمق آب درون آن) باید به گونه ای انتخاب شده باشد که فرکانس نوسانات آب در داخل میراگر با فرکانس ارتعاشات سازه هماهنگ شود. نیروی کنترلی برای کاهش ارتعاشات سازه، از اختلاف فشار ناشی از تفاوت رقوم سطح آزاد مایع در جداره‌های انتهایی ظرف به دست می آید که به صورت یک نیروی برشی در کف مخزن ظاهر می شود. برای محاسبه نیروی کنترل ناشی از میراگرهای مایع تنظیم شده باید وضعیت سطح آزاد آب را در زمانهای مختلف به دست آورد. برای این منظور، معمولاً از روشهای عددی اجزای محدود و یا اختلاف محدود استفاده می شود. در این مقاله، استفاده از میراگرها برای کنترل غیرفعال سازه‌ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
