مطالعه تجربی- تحلیلی اثرات اندرکنش خاک- سازه بر پاسخ دینامیکی غیرخطی سازه‌های متداول با پی-های سطحی و مدفون
نقدعلی حسین زاده، محمد داوودی، ابراهیم رعیت رکن آبادی
در این مقاله، آثار اندرکنش دینامیکی خاک- سازه در پاسخ لرزه‌ای ساختمانهای سطحی و مدفون در خاک به کمک آزمایشهای میز لرزان روی مدل‌های مقیاس شده مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور چهار مدل سازه‌ای ۵ ،١٠، ۱۵ و ٢٠ طبقه به عنوان نماینده ساختمانهای متداول در یک محیط شهری و دو مدل خاک نرم و نسبتاً نرم به عنوان نماینده زمینهای نوع III و II مطابق طبقه‌بندی آیین‌نامه ٢٨٠٠ زلزله ایران با ضریب مقیاس هندسی ۰۱/۰ طراحی و ساخته شده‌اند. این مدل‌ها تحت زلزله‌های ١٩۴٠ السنترو آمریکا و ١٩٨١ طبس ایران روی میز لرزان پژوهشگاه بین-المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. همچنین نتایج مطالعات آزمایشگاهی با مدلسازی تحلیلی به کمک نرم‌افزار Opensees مقایسه شده است. مقایسه نتایج تجربی و تحلیلی نشان می‌دهند که مدل رفتاری ساخته شده در نرم‌افزار قابلیت مدلسازی تأثیرات اندرکنش خاک- سازه را دارا می‌باشد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که مدفون بودن پی باعث کاهش اثرات اندرکنش خاک- سازه در سازه‌ها بین ۲ الی ۶ درصد می‌گردد. این کاهش با افزایش عمق مدفون شدگی شدیدتر می‌شود.
ارائه مدلی برای مدیریت شرایط اضطراری شبکه توزیع برق پس از وقوع زلزله در کلان شهرها با تمرکز بر پستهای فشار ضعیف
مشاهده زلزله‌های گذشته نشان داده‌اند که پستهای فشار ضعیف در شبکه توزیع از آسیب‌پذیرترین مؤلفه‌های این شبکه هستند. از آنجا که تعداد این پستها در شبکه بسیار زیاد است مطالعه خطرپذیری لرزه‌ای آنها بخش مهمی از فرآیند ارزیابی و مدیریت خطرپذیری لرزه‌ای این شبکه‌ها می‌باشد. این مقاله روشی برای ارزیابی و کاهش خطرپذیری شبکه‌های توزیع با تمرکز بر مدیریت شرایط اضطراری بر اساس آسیب‌پذیری پستهای فشار ضعیف ۲۰ کیلوولت ارائه می-نماید. روش پیشنهادی در مورد شبکه برق کلان‌شهر تهران به کار گرفته شده تا کارایی آن نشان داده شود. برای این منظور، ابتدا سناریوهای مختلف ممکن برای شهر بر اساس چشمه‌های لرزه‌زای تهدید کننده شهر در نظر گرفته شده و سپس آسیب‌پذیری ترانسفورمرهای ۲۰ کیلوولت، به عنوان مؤلفه‌های اصلی پستهای توزیع، با استفاده از منحنی‌های شکنندگی و نقشه‌های ریزپهنه‌بندی شتاب برای هر سناریو به دست آمده که نتایج به صورت نقشه‌های آسیب‌پذیری ارائه شده است. با استفاده از این نقشه‌ها و با در دست داشتن تعداد مشترکین در هر یک از نواحی شهر می‌توان تعداد مشترکینی که در هر سناریو دچار خاموشی می‌شوند را مشخص نمود و بر این اساس مسؤولین می‌توانند در خصوص اقدامات مدیریتی لازم برای کنترل شرایط اضطراری تصمیم‌گیری نمایند.
معرفی یک شاخص خرابی لرزه‌ای با کارایی بالا از بین شاخصهای تحلیلی موجود
مهدی فیروزبخت، حمیدرضا وثوقی‌فر و سعید عرفانی
بر مبنای تحقیقات انجام گرفته محققان، برای ارزیابی لرزه‌ای ساختمانهای موجود چند روش به کار گرفته می‌شود. در یک دسته‌بندی می‌توان آنها را در دو گروه روشهای تجربی (بازدید سریع چشمی بر مبنای قضاوت مهندسی) و تحلیلی (مدلسازی) طبقه‌بندی کرد. در صورتی که نتایج ارزیابی لرزه‌ای سریع ناکافی و به مطالعه بیشتری نیاز باشد، ادامه روند ارزیابی در مرحله دوم (انجام ارزیابی لرزه‌ای تحلیلی) صورت می‌گیرد. در این تحقیق با مروری بر تاریخچه شاخصهای خرابی لرزه‌ای تحلیلی در چهار دهه اخیر و بررسی جزئیات و تعیین نقاط قوت و ضعف برخی از این شاخصها، رابطه‌ای کارا برای ارزیابی لرزه‌ای تحلیلی ساختمانهای موجود در ایران معرفی شده است. با بررسی مقایسه‌ای شاخصهای مختلف ارزیابی لرزه‌ای پیشنهاد می‌شود که شاخص خرابی لرزه‌ای رافائل و میر مبنای کار محققین در کشور قرار گیرد. این رابطه پیشنهادی در مقایسه با سایر روشهای مشابه به دلیل سهولت تعیین پارامترهای مشخص‌کننده میزانِ خرابی کلی، می‌تواند موجب تسریع در تصمیم‌گیری شود. در پایان به منظور نشان دادن چگونگی تعیین پارامترهای مشخص‌کننده میزان خرابی کلی رابطه پیشنهادی، دو سازه فولادی و بتنی دو بعدی مورد ارزیابی لرزه‌ای قرار گرفتند و میزان خرابی کلی برای آنها تعیین شد.
بررسی رفتار ساختمانهای فولادی دارای قاب خمشی با نامنظمی جرم و سختی در ارتفاع تحت اثر زلزله های حوزه نزدیک
عباس طاهری، محمود حسینی و عباس اکبرپور
امروزه ساختمانهایی با نامنظمی جرم و سختی در ارتفاع به دلیل کاربریهای مختلف طبقات، به طور چشمگیری در حال ازدیاد است. استانداردهای طراحی لرزه‌ای، از جمله استاندارد ۲۸۰۰ ایران، نامنظمی در جرم و سختی را تا حدودی اجازه می‌دهند، اما از آنجا که مبنای استاندارد ۲۸۰۰ زلزله‌های حوزه دور می‌باشد، لازم است میزان مجاز نامنظمی‌ها برای زلزله‌های حوزه نزدیک نیز مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور در تحقیق فوق سه سازه فولادی ده طبقه با سیستم قاب خمشی که هر کدام در طبقه ششم به شکلی متفاوت دارای نامنظمی جرم و سختی در مرز توصیه شده توسط استاندارد ۲۸۰۰ است، در نظـر گـرفته شـده و پـس از طـراحـی اولیه تحت تحلیل‌های استاتیکی و دینامیکی غیرخطی با هفت زلزله سه مؤلفه‌ای، که یکی از شتابنگاشتهای افقی که هر کدام دارای شتاب اوج زمین g35/0 است، قـرار گـرفته‌اند. سپس طبـق استـاندارد ۲۸۰۰ از پاسخهای بیشینۀ هفت زلزله، متوسط‌گیری شده و به عنوان نتیجه نهایی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد در ساختمانهای نامنظم مطالعه شده، علی‌رغم اینکه مرز نامنظمی جرم و سختی طبق استاندارد ۲۸۰۰ رعایت شده، بر اساس تحلیل دینامیکی غیرخطی مفصلهای پلاستیک در طبقۀ ششم از محدوده ایمنی جانی تا آستانه فروریزش تجاوز کرده‌اند، در حالیکه تحلیل استاتیکی غیرخطی نشان داد مفصلها از محدودۀ مزبور تجاوز نکرده‌اند. این نکته نشان می‌دهد در مورد این نوع ساختمانها نتایج تحلیل‌های استاتیکی و دینامیکی غیرخطی الزاماً هم‌سو نیستند.
شناسایی تغییرات هندسی ساختمان با استفاده از تصاویر هوایی با تأکید بر تأثیرات زمین‌لرزه
سیمین‌تاج زیرک‌ساز، حمید عبادی، فرشید فرنود احمدی و سعید صادقیان
زلزله حادثه‌ای است که به طور ناگهانی روی داده و با تهدید زندگی بشری و مختل نمودن سیر عمومی امورات مردم، تلفات و خسارات بسیاری را به جامعه انسانی تحمیل می‌کند. مدیریت بحران راه مقابله با آثار زلزله است. یکی از فاکتور-های مهم در مدیریت بحران زلزله، ساماندهی و یا تدوین ساختاری مناسب به منظور بهبود و بازسازی ساختمانهای آسیب‌دیده می‌باشد. بنابراین لازم است تغییرات عوارض ساختمانی در کمترین زمان ممکن شناسایی و میزان تخریب در منطقه مورد نظر محاسبه شود. با توجه به دقت و قابلیت اعتماد‌پذیری بالای داده‌‌های مکانی استخراج شده با استفاده از تکنیکهای فتوگرامتری و امکان تهیه تصاویر هوایی در بازه‌های زمانی دلخواه و با قدرت تفکیکهای مناسب، پردازش تصاویر هوایی به عنوان یکی از روشهای دقیق و سریع در شناسایی اتوماتیک تغییرات هندسی ساختمانها و تخمین دقیق میزان تخریب در منطقه زلزله‌زده محسوب می‌گردد. برای تعیین تغییرات عارضه مورد نظر با استفاده از تصاویر هوایی، ابتدا تصاویر لازم از عارضه مورد نظر در دو مقطع زمانی مختلف اخذ و سپس با استفاده از تکنیکهای پردازش تصویر، عارضه مورد نظر از تصاویر استخراج و در نهایت با مقایسه آنها، محل تغییرات مشخص می‌گردد. در این مقاله از تصاویر هوایی و اطلاعات- برداری که در پایگاه داده سیستم GIS در ارتباط با عارضه مورد نظر موجود می‌باشند، به منظور بکارگیری و توسعه تکنیک تناظریابی کمترین مربعات برای شناسایی تغییرات هندسی عارضه ساختمان از روی تصاویر هوایی، استفاده شده است. ارزیابی و تست نتایج به دست آمده توسط این سیستم از نقطه نظر صحت و دقت، نشان داد که الگوریتم طراحی شده قادر است در بیش از ۷۰ درصد موارد تغییرات را به درستی شناسایی نموده و میزان تخریب ساختمانهای موجود در منطقه را برآورد نماید.
بررسی نحوه اطلاع‌رسانی در زلزله‌های رودبار- منجیل و بم
کامبد امینی حسینی و پروانه پیشنمازی
اطلاع‌رسانی و انتشار اخبار صحیح، به موقع و دقیق از وقوع یک زمین‌لرزه و اثرات آن به ویژه در ساعات و روزهای ابتدایی وقوع، نقش تعیین‌کننده‌ای در بهبود فرآیند مدیریت واکنش اضطراری، کاهش مرگ و میر و خسارات ناشی از زلزله دارد؛ و توجه به “اطلاعات” و امر” اطلاع رسانی” یکی از شالوده‌های اصلی در مدیریت بحران زلزله است. در این مقاله که بر اساس اطلاعات مرتبط با دو زمین‌لرزه مهم و اخیر کشور (زلزله‌های منجیل و بم) ارائه شده، وضعیت و نحوه اطلاع‌رسانی رسانه‌ها و مطبوعات کثیرالانتشار از وقوع و اثرات زمین‌لرزه‌های مذکور مورد بررسی قرار داده شده و میزان اعتبار اطلاعات منتشره توسط این رسانه‌ها و نیز صحت و دقت اخبار مندرج در جراید وقت در این رابطه مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. به این منظور ابعاد مختلف اطلاع‌رسانی از جمله نحوه انتشار اطلاعات از مشخصات زلزله (بزرگا، محل و گستره جغرافیایی آن) و اثرات آن (خسارات، تلفات و مصدومین) مبتنی بر اطلاعات منتشر شده در رسانه‌های کشور ارزیابی شده و نقاط ضعف و قوت آن تشریح می‌گردد.
