تهیه منحنی های شکنندگی مخازن استوانه ای فولادی نفت/سیدرزاقی مهران

بخش مهمی از بسیاری از مجتمعهای صنعتی خصوصاً پالایشگاهها و مجتمعهای پتروشیمی اختصاص به مخازن استوانه ای روزمینی نگهدارنده مایع دارد. بسایری از مخازن استوانه ای روزمینی موجود، بنا به علل اقتصادی از نوع مهارنشده طراحی و اجرا شده اند. با توجه به اینکه مایعات ذخیر شده در مخازن موتجود در مجتمعهای مرتبط با صنعت نفت اغلب مواد خطرناک(سمی یا قابل اشتعال) می باشند آسیب دیدگی این مخازن علاوه بر اینجاد خسارات فیزیکی مستقیم ممکن است سبب ایجاد خسارات غیر مستقیمی چون آلودگی های زیست محیطی و نیز آتش سوزی گردد. این در حالی است که تجربه عملکرد مخازن در زلزله های گذشته ازجمله آنکوراژ، آلاسکا(۱۹۶۴) و ازمیت ترکیه(۱۹۹۹) نشان دهنده آسیب پذیری لرزهای قابل توجه مخازن استوانه ای فلزی و خصوصاً مخازن مهارنشده می باشد.
با توجه به آسیب پذیری مخازن دربرابر زلزله و اهمیت عملکرد ماسب مخازن در زمان وقوع و پس از زلزله، ارزیابی آسیب پذیری لرزه ایمخازن نگهداری مایعات در صنایع اهمیت بسزایی دارد. ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای تأسیسات صنعتی موجود مشتمل بر روشهایی متفاوت با روشهای طرح سازه های جدید است. این درحالی است که علیرغم اینکه آیین نامه ها و استاندارهای گوناگونی درزمینه طراحی تأسیسات صنعتی در برابر زلزله وجود دارد‌ در زمینه ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای این تأسیسات مراجع زیادی در سترس نیست. روش عملی جهت برآورد کمی آسیب پذیری لرزه ای استفاده از توابعی است که میزان خسارت یا احتمال وقوع خسارت را برای هر سطح خطر مشخص نماید. به چنین توابعی اصطلاحا توابع عملکرد لرزه ای گفته می شود. روابط عملکرد لرزه ای انواع مختلفی دارند که یکی از آنها منحنی های شکنندگی لرزه ای می باشد. منحنی های شکنندگی از لحاظ نحوه توسعه خود به انواع قضاوتی، تجربی، تحلیلی و ترکیبی تقسیم بندی می شوند. هدف از این تحقیق ارائه منحنی های شکنندگی برای مخازن استوانه ای روزمینی فولادی نفت است. در این تحقیق منحنی های شکنندگی با استفاده از نتایج تحلیهای عددی تاریخچه زمانی تهیه شدند. برای این منظور مدل اجزاء محدود مخزن و مایع درون آن برایمخازن موجود در یکی از مجتمعهای پالایشگاهی ایران تهیه شد و تحلیلها با استفاده از شتابنگاشتهای ثبت شده در ده زلزله مختلف انجام گرددی. به منظور حصول اطمنیا از دقت مدلسازی و صحت نتایج خروجی تحلیلهای عددی مخازن آسیب دیده در یکی از زلزله های اخیر کشور مدلسازی شدند و تحت اثر شتابنگاشت زلزله مذکورتحلیل شدند و نتایج تحلیل عددی مخازن مورد بررسی با عملکرد واقعی ا«ها در زمان زلزله مقایسه شدند. به منظور درک بهتر از عوامل موثر برعملکرد لرزه ای مخزان و میزان تأثیر هر یک از آنها تحلیهای حساسیت سنجی بر روی مخازن انجام شد. به منظور درک بهتر از رفتار دینامیک مخازن استوانه ایروزمینی محتوری مایع و کنترل صحت و دقت مدلهای اجزاء محدود تهیه شده ازمیاشنات ارتعاش درجا برروی تعدادی از مخازن پالایشگاهی انتخاب شده انجام گرفت. پس از حصول اطمینان از صحت نتایج خروجی تحلیهای عددی منحنی های شنندگی تحلیلی برای مخازن مختلف تهیه شد. علاوه بر روش تحلیل در این رساله منحنی های شکنندگی با استفاده از روش تجربی و نیز نتایج بررسی های عینی- تحلیل مبتنی بر روش ASCE تهیه شد و منحنی های حاصل با منحنی های موجود مورد مقایسخ قرارگرفتند. برای تهیه منحنی ها به روش تجربی از عملکرد مخزان در زلزله های اخیر ایران استفادهشد. نتایج این تحقیق به صورت منیحین های شکندگی مخازن برای حالات مختلف نسبت ارتفاع به قطر در صد محتویات درون مخزن ارائه شده اند. مقایسه منحنی های توسعه داده شده دراین تحقیق با منحنی های شکنندگی موجود نشان دهنده میزان تأثر قابل توجه دو پارامتر نسبت ارتفاع به قطر و درصد پرشدگی بر منحنی های شکنندگی مخازن می باشد. همچنین در این تحقیق نشان داده شد که توزیع نامناسب مخازن قرارگرفته در معرض یک تحریک ورودی مشخص، به پراکندگی قابل ملاحظه ای در نتایج می انجامد. این مسئله مشکلی است که در زمینه منحنی ها یشکنندگی تجربی موجود مخازن وجود دارد. علاوه بر این تلفیق مخازنی با شرایط تکیه گاهی متفاوت( مثلاً مخازن مهار شده و مهار نشده) با یکدیگر مسئله ای است که منجر به بروز خطا در منحنی های تجربی موجود می گردد. در خلال این تحقیق اثر انواع نقص هندسی و سیستماتیک بر تنش بحرانی کمانش پوسته مخازن بررسی شد و بر این مبنا اثر کیفیت اجرا بر منحنی های شکنندگی مربوط به کمانش پوسته در مخازن بررسی شد.