تعیین ساختار پوسته در البرز مرکزی به روش تحلیل توابع گیرنده/رجایی امیرهوشنگ

تعیین ساختار زمین در مقیاس پوسته یکی از تحقیقات بنیادی درمطالعات زلزله شناسی محسوب می گردد. در همین راستا رساله پایان نامه دکترا با عنوان” تعیین ساختار پوسته در ناحیه البرز مرکزی به روش تحلیل توابع گیرنده” به انجام رسیده است. در این تحقیق با استفاده از امواج درونی رخدادهای دورلرزه ای، ساختار پوسته و سنگ کره در بخش مرکزی رشته کوههای البرز برای اولین بار بطور فراگیر و جامع مورد بررسی و مطالعه قرارگرفته است. منطقه مورد مطالعه بسیار لرزه خیز و فعال با ساختار عمقی پیچیده بوده و کلانشهر تهران پایتخت ایران در کوهپایه های جنوبی آن واقع شده است. هدف از این مطالعه تعیین عمق و هندسه تغییرات موهو د رزیر بخش مرکزی رشته کوههای البرز با دقت و میزان تفکیک بالا می باشد. با استفاده از داده های برداشت شده، ساختمان پوسته در منطقه البرز مرکزی و در زیر ۲۶ ایستگاه باند پهن یک شبکه متراکم لرزه نگاری موقت که برای یک دوره ۴ تا ۶ ماهه در سال ۱۳۸۲ نصب شده بود تعیین گردید. در دوره زمانی نصب شبکه مجموعاَ بیش۱۳۰۰ نگاشت سه مولفه ای مربوط به تعداد ۵۳ رخداد دور لرزه ای انتخاب و مورد استفاده قرارگرفت. نگاشت رخدادهای دورلرزه ای ثبت شده در ابتدا با روش تحلیل توابع گیرنده و سپس با هدف افزایش قابلیت اطمینان نتایج با روش تحلیل ادغام شده توابع گیرنده با داده های پاشندگی سرعت گروه امواج ریلی مورد پردازش قرارگرفت. مراحل مختلف پردازش داده ها طی سه دوره یکماهه د ردانشگاههای کمبریج(انگلستان) و گرونبل(فرانسه) فراگیری و آغاز شده، سپس از در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله(ایران) تکمیل گردید. نتیجه این پژوهش بصورت پروفیلهای عمق سرعت انتشار امواج برشی زیرهریک از ایستگاهها ارائه گردید. اهم نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر ضخامت پوسته ای مابین حدود ۴۸ تا ۵۰ کیلومتر در بخش شمالی از بلوک ایران مرکزی قبل از شروع ارتفاعات البرز، ضخامت حدود ۵۵ کیلومتر در بخش میانی البرز و همچنین حدود ۴۴ کیلومتر در ساحل جنوبی دریای خزر می باشد. این نتایج تقریباً تا حد قابل ملاحظه ای با نتایج مطالعات دیگر پوسته ای که کم و بیش در این منطقه صورت پذیرفته تفاوت داشته و اساساً این باور که البرز کوهی بدون ریشه است را زیر سوال می برد. این تحقیق به صورت همکاری مشترک علمی مابین پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله(ایران)، دانشگاه کمبریج(انگلستان) و دانشگاه گرونبل(فرانسه) صورت پذیرفته و از حمایت های علمی و مالی سازمانهای فوق برخوردار بوده است.