همایش دو روزه “۱۰ سال پس از زلزله بم ۱۳۸۲؛ آموخته ها و گام های پیش رو” همراه با ارائه قطعنامه ای پیشنهادی از سوی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در راستای راهکارهای کاهش خطرپذیری و ارتقای ایمنی در برابر زلزله، روز چهارشنبه ، چهارم دی ماه به پایان رسید.
در این همایش که با حضور مهندس “حسن قدمی”، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت و بحران کشور، دکتر “محمد شکرچی زاده”، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، دکتر “عباسعلی تسنیمی”، رئیس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، دکتر”محمود مظفر”، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر، اساتیدی از موسسه ژئوفیزیک و جمعی از اصحاب رسانه برگزار گردید؛ هدف غایی از ارائه قطعنامه مذکور ارائه برنامه ای علمی، عملی و کاربردی برای کاهش خطر پذیری و ارتقای ایمنی در برابر زلزله عنوان گردید.
این قطعنامه که نسخه پیش نویس آن در اختیار مسوولان حاضر در جلسه جهت مطالعه و اظهار نظر تا رسیدن به نقطه اجماع و امضاء قرار گرفت؛ مشتمل بر ۹ بند بود که با توجه به خطرپذیری بالای کشور در برابر رویدادهای لرزه‌ای و به منظور اجرایی نمودن سیاستها و قوانین حاکمیتی در بحث کاهش ریسک زلزله به خصوص سیاستهای کلی نظام ابلاغی توسط مقام معظم رهبری در بخش پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه، سند چشم انداز، برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و نیز با توجه به برنامه‌ها و اقدامات در دست اجرا در سطح جهان (نظیر سند هیوگو)، بر لزوم انجام اقدامات مندرج در نه بند قید شده در این قطعنامه توسط شرکت کنندگان تاکید می ورزید.
“جلب توجه نهادهای حاکمیتی (بخصوص دولت و مجلس) به خطر زلزله در کشور به منظور حمایت و پشتیبانی از انجام اقدامات مورد نیاز جهت کاهش اثرات ویرانگر زمین‌لرزه‌ها و اختصاص ردیف بودجه سالانه در این رابطه”؛ “تدوین و اجرای نقشه راه و طرحهای جامع پیشگیری و مدیریت بحران استاندارد در سطوح ملی تا محلی با در نظر گرفتن کلیه مولفه‌های مرتبط با مباحث تحلیل ریسک، پیشگیری، آمادگی، پاسخ اضطراری و بازسازی”؛ “ظرفیت‌سازی و استفاده از توانمندیها و تجارب دست‌اندرکاران حوزه‌های اجرایی و علمی – تحقیقاتی به منظور تدوین و اجرای طرحهای فوق‌الذکر”؛ “تهیه برنامه‌های اجرایی و جدول زمانبندی تا افق ۱۴۰۴ و تعیین بازه‌های زمانی مناسب برای پایش میزان پیشرفت در راستای اجرای برنامه‌ها یا اصلاح فرایند انجام کارها”؛ “بذل توجه کافی به تدوین قوانین اجرایی، سازماندهی و پایدارسازی فعالیتها و اقدامات بطوریکه با تغییر دولتها و مدیران فرایند انجام امور متوقف یا کند نشود”؛ “ارتقای فضای مفاهمه و همکاری بین دستگاههای اجرایی و نهادهای علمی و تخصصی ذیربط برای مشارکت در تدوین و اجرای برنامه‌های مرتبط با نقشه راه و طرح جامع پیشگیری و مدیریت بحران”؛ “توجه ویژه به بحث کاهش ریسک زلزله در شهرها و بخصوص بافتهای آسیب‌پذیر در برابر زلزله با توجه به افزایش جمعیت شهرنشین کشور و لزوم ترویج فرهنگ بیمه زلزله”؛ “ضرورت توجه کافی به امر آموزش و ارتقای فرهنگ ایمنی در برابر زلزله و نقش مردم و سازمانهای مردمی و محله محور در انجام اقدامات کاهش ریسک زلزله و توانمندسازی آنها برای آمادگی و انجام فعالیتهای مرتبط”؛ “توجه به عناصر بومی و تبعات اجتماعی و اقتصادی در تنظیم و اجرای برنامه‌ها و طرحهای عملیاتی مورد نیاز برای کاهش ریسک” بندهای نه گانه موجود در این قطعنامه بود که در اختیار مسوولان حاضر در جلسه قرار گرفت.
• اجرای مفاد قطعنامه، ایمنی کشور در برابر زلزله را ارتقا می دهد
رئیس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گفت: اجرای مفاد این قطعنامه بستری را فراهم می سازد که در زمینه کاهش خطر پذیری و ارتقای ضریب ایمنی در برابر زلزله در کشور به یک طرح کلی و نقشه راه جامع دست یابیم.
دکتر “عباسعلی تسنیمی” افزود: پژوهشگاه با ارائه این قطعنامه هماهنگی و همراهی ارگان های ذیربط در امر زلزله، ارزیابی عملکرد، گرفتن بازخورد و اعمال بازبینی و بازنگری در فعالیت های صورت گرفته در راستای کاهش خطر پذیری و افزایش تراز ایمی کشور در برابر زلزله، و نیز تهیه نقشه راه و طراحی جامع در همین راستا با حفظ هویت سازمانهای ذیربط را دنبال می کند.
• تجربه بم کافی نبود
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز با اشاره به اهمیت موضوع زلزله در کشور لرزه خیز مان، گفت: فاجعه بم به دلیل عدم هماهنگی در انجام وظایف ارگان های مختلف بوجود آمد که امید است این موضوع دیگر تکرار نشود . تجربه زلزله بم و متعاقب آن سایر زلزله های بوقوع پیوسته در این اواخر ثابت کرد که این تجارب برای ما کافی نبوده و هنوز در حوزه های مختلف جای کار زیادی باقی مانده است.
دکتر “محمد شکر چی زاده” افزود : حداقل انتظاری که از نهادهای دخیل در امر زلزله وجود دارد این است که در حوزه های مختلف هماهنگ عمل کنند.
• زلزله بم یک “فرصت خطرناک” بود
در ادامه این جلسه رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر با اشاره به زلزله بم تحت عنوان ” فرصت خطر ناک” گفت: زلزله بم علی رغم وجوه فاجعه آفرینش، فرصت مغتنمی است که می توانیم با استفاده از آن و بررسی و ارزیابی عملکرد مان در آن مقطع، سطح فعالیت های خود را ارتقا دهیم.
دکتر “محمود مظفر” با اشاره به زلزله اهر- ورزقان خاطر نشان کرد: بعد از زلزله بم، زلزله هایی با بزرگایی به مراتب کمتر در کشور رخ دادند که سطح خسارات و خرابی گسترده ای داشته اند. مثلاً در زلزله ارسباران فاصله خرابی ها از اولین تا آخرین نقطه حدود ۱۵۰ کیلومتر بود.
وی با اشاره به اینکه هیچ تضمینی برای مصون بودن یک منطقه در برابر زلزله وجود ندارد، افزود: تجربه زلزله گلپایگان در سال گذشته ثابت کرد که حتی این منطقه که جزو امن ترین مناطق کشور در برابر زلزله شناخته شده بود، نمی توان با قاطعیت ابراز نمود که منطقه ای کاملاً از خطر زلزله مصون است. بنابراین تعامل بین مراکز عملی- تحقیقاتی، اجرایی و عملیاتی است که می تواند منجر به یافتن و ارائه راهکارهای مناسب جهت کاهش خسارات و افزایش ایمنی کشور در برابر زلزله گردد.
• مسوولان و مردم بحران زلزله را باور ندارند
در ادامه مراسم اختتامیه این همایش، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت و بحران کشور ضمن انتقاد از فقدان باور بحران زلزله نزد مردم و مسوولان گفت: غفلت بزرگی که در این زمینه وجود دارد این است که طی سالیان متمادی در بخش اجرایی مدیریت بحران در کشور، همواره مرحله “آمادگی و امدادرسانی” بر مرحله “پیشگیری” مقدم بوده است.
مهندس “حسن قدمی” افزود: اگرچه مفاد قطعنامه این همایش موضوعات جدیدی را مطرح نمی کند، اما امید است که پیگیری و اجرای آن بتواند برآیند فعالیت های سازمان ها و نهادهای مختلف مسوول در امر زلزله را به اجماع برساند.
قابل ذکر است که همایش “۱۰ سال پس از زلزله بم ۱۳۸۲؛ آموخته ها و گام های پیش رو” در آستانه دهمین سالروز وقوع زلزله بم طی روزهای سوم و چهارم دی ماه و با هدف ارزیابی عملکرد پس از زلزله و آموخته های حاصل از آن و نیز تدوین و تحقق راهبردهای ۱۲ ساله کاهش خطرپذیری لرزه ای در سطح منطقه( ۱۳۹۲-۱۴۰۴) توسط پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و با همکاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در سالن همایش پژوهشگاه برگزار شد.
