به مناسبت یازدهمین سالروز وقوع زلزله بم در ۵ دی ماه ۱۳۹۲، کارگاه ” سامانه پیش بینی و هشدار سریع ” با حضور اساتید، پژوهشگران و دانشجویان در روز شنبه مورخ ۶ دی ماه ۱۳۹۳ در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله برگزار گردید.
در این گارگاه؛ رئیس مرکز پیش بینی زلزله ، دکتر” محمد مختاری ” به عنوان اولین سخنران با بیان مقدمه ای از وقوع زمین لرزه بم، به راه های گوناگون کاهش خطرپذیری زلزله پرداخت و با اشاره به فعالیت های صورت پذیرفته در مرکز پیش بینی زلزله، از ابتدای تاسیس آن از سال ۱۳۸۸ تاکنون، یکی از مهم ترین ماموریت های این مرکز را، آزمایش امکان سنجی پیش بینی و پیش یابی زمین لرزه دانست . این آزمایش، امکان سنجش طبیعی را به گونه ای فراهم می نماید که علاوه بر پایش زمین لرزه ، آتشفشان دماوند را نیز در برخواهد گرفت.
دکتر” حمید زعفرانی” عضو هیت علمی پژوهشکده زلزله شناسی سخنرانی خود را در خصوص نسل جدید شبیه سازهای پیش بینی زلزله آغاز نمود و مطالعات انجام گرفته در این حوزه را در دوشاخه مطالعات قطعی و مطالعات احتمالی تقسیم بندی نمود. وی در ادامه بیان داشت : مطالعات احتمالی که خود به دو دسته مستقل از زمان و وابسته به زمان منفک می شوند از جدیدترین و مهمترین روش ها در بحث کاهش ریسک زلزله می باشد که در سال های اخیر در بسیاری از کشورها از جمله ایالت کالیفرنیای آمریکا پیشرفت چشمگیری داشته است و پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله نیز با همکاری دانشگاه تهران در زمینه استفاده و توسعه از این مدل ها گام های بلندی برداشته است. که از نتایج اولیه آن می توان به تهیه بانک اطلاعاتی از داده های کلیمانتیکی به عنوان دستاورد اولیه آن اشاره نمود .
در ادامه این کارگاه، رئیس مرکز ملی شبکه لرزه نگاری باند پهن ، دکتر ” انوشیروان انصاری” در ارائه ای مشترک با رئیس پژوهشکده خطرپذیری و مدیریت بحران ، دکتر ” محمدرضا قائم مقامیان ” به ارائه مطالب خود در خصوص “سامانه هشدار سریع “پرداخت و با ناکافی برشمردن اقدامات انجام پذیرفته در جهت کاهش خطر زلزله؛ آن را امری زمانبر و پرهزینه دانست که با توجه به موضوع هزینه بسیار پایین این سامانه درمقایسه با فایده آن، به ضرورت استفاده از این سامانه در جهت کاهش ریسک زلزله تاکید نمود و بابیان برنامه های راهبردی برخی کشورها از جمله: آمریکا، ترکیه و .. در زمینه بهره برداری از این سامانه ها؛ به بررسی وضعیت هشدار سریع زلزله در جهان پرداخت .
در ادامه دکتر ” انوشیروان انصاری ” اعلام نمود : تدوین راهبرد پژوهشی و عملیاتی راه اندازی “سامانه هشدار سریه زلزله” با وجود متخصصین تراز اول درتمامی علوم مورد نیاز؛ در درون مرکز ملی شبکه لرزه نگاری باند پهن و با همکاری پژوهشکده های زلزله شناسی و پژوهشکده های مدیریت بحران و خطرپذیری در مورد ساخت تجهیزات مورد نیاز، عملیات سخت افزاری، سامانه مخابراتی، سامانه های محاسباتی، تعیین مشخصات زمین لرزه، اعلام هشدار و سامانه پاسخ سریع ، در دو سال اخیر آغاز و به مرحله بهره برداری کامل رسیده است.
دکتر ” محمد رضا قایم مقامیان ” رئیس پژوهشکده خطرپذیری و مدیریت بحران در ادامه مبحث ارائه شده؛ ضعف کارکردی سامانه و روش های موجود برای مکان هایی مانند شهر تهران که در فاصله نزدیکی از گسل های فعال واقع هستند؛ را موضوعی قابل تامل دانست و ضمن اشاره به تحقیقات و مطالعات انجام شده در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ،به تشریح ارائه روشی جدید برای سیستم اعلام هشدار سریع در شهر تهران و افزایش زمان اعلام قبل از وقوع زلزله با استفاده از مدل فیزیکی دینامیک گسلش پرداخت. وی در ادامه؛ برآورد خسارت ساختمانی و جانی و کاربرد آن در فعالیت های مدیریت بحران و امداد ونجات را از دیگر فواید سامانه هشدار سریع زلزله معرفی نمود.
در پایان این کارگاه، دکتر ” غلام جوان دولوئی ” رئیس پژوهشکده زلزله شناسی نقش روش های اتوماتیک تشخیص و انتخاب فازهای لرزه ای در سامانه هشدار سریع زلزله را تشریح نمود و برپایی سامانه‌های هشدار سریع زلزله برای رویدادهای محلی، منطقه‌ای و جهانی را منوط به بکارگیری الگوریتم‌های خودکار مناسبی دانست، که قادر باشند، مستقل از نظارت انسان، وقوع رویداد زلزله‌ را در حداقل زمان بعد از وقوع آن تشخیص بدهند و بزرگای آن را با دقت قابل قبول تخمین بزنند؛ و سرانجام مکان وقوع آن را به درستی تعیین کنند.
رئیس پژوهشکده زلزله شناسی با اشاره به نقش مطالعات جامع در جهت توسعه‌ی الگوریتم‌های خودکار تشخیص فاز، معتقد است این مطالعات می‌تواند به بهبود و توسعه‌ی روش‌های قابل کاربرد در سامانه‌های هشدار سریع زلزله و سونامی بیانجامد.