ماده ۱- ضوابط ورود به دوره دکترا:
ضوابط ورود به دوره دکترا به شرح ذیل می باشد:
- داشتن شرایط عمومی ورود به آموزش عالی
- داشتن مدرک کارشناسی ارشد مورد تایید وزارت علوم تحقیقات و فناوری
- احراز صلاحیت علمی برای ورود به رشته مورد نظر
- احراز توانایی در زبان خارجی مورد تایید پژوهشگاه
ماده ۲- مراحل دوره دکترا:
- دوره دکترا شامل دو مرحله آموزشی و پژوهشی می باشد.
- در مرحله آموزشی دانشجو موظف است طبق نظر استاد راهنما و پژوهشکده مربوطه واحدهای لازم را در دو ترم اخذ نماید.
- پس از طی دوره آموزشی دانشجو موظف است حداکثر تا پایان نیمسال سوم تحصیلی درارزیابی جامع شرکت و حداکثر یک ماه پس از قبولی در آزمون جامع موضوع رساله خود را به تصویب نهایی برساند.
- دانشجو پس از تدوین رساله و تأیید استاد راهنما و به شرط کفایت دستاوردهای علمی رساله موظف است درمدت مجاز تحصیل درحضور هیأت داوران از رساله خود دفاع نماید.
ماده ۳- استاد راهنما:
- مسئولیت راهنمایی دانشجواز نخستین نیمسال تحصیلی بر عهده« استاد راهنما» است.
- استاد راهنما بنا به درخواست دانشجو از میان اعضاء هیأت علمی مرتبه استادیاری و بالاترو با احراز شرایط مندرج در آیین نامه مورخ ۴/۳/۸۷ شورای تحصیلات تکمیلی، با موافقت عضو هیأت علمی پس از تأیید شورای پژوهشکده ذیربط و شورای تحصیلات تکمیلی تعیین می شود.
- استاد راهنما کاندید شده هدایت دوره آموزشی دانشجو را بر عهده خواهد داشت.
- پس از تصویب پروپوزال در شورای تحصیلات تکمیلی، مسئولیت هدایت دانشجو توسط استاد راهنما به رسمیت شناخته می شود.
- دانشجو موظف است که فرم انتخاب استاد راهنما (فرم شماره ۱) را که به تأیید به استاد راهنما،گروه و پژوهشکده مربوطه رسیده باشد را تا قبل از انتخاب واحد نیمسال اول به تحصیلات تکمیلی ارائه نماید.
- در صورت نیاز، به پیشنهاد استاد راهنما و تأیید پژوهشکده و شورای تحصیلات تکمیلی، مسئولیت راهنمایی رساله دانشجو را بیش از یک استاد راهنما به طور مشترک عهده دار می شوند.مراتب باید مورد تأیید استاد راهنمای دوم نیز باشد.
تبصره: مسئولیت نهایی کلیه فعالیت های دانشجو در طول تحصیل بر عهده استاد راهنمای اول خواهد بود.
ماده ۴- استادراهنمای خارجی :
- در صورت نیاز و به پیشنهاد استاد راهنما و تأیید گروه و پژوهشکده مربوطه و شورای تحصیلات تکمیلی، در صورتیکه مسئولیت راهنمایی دانشجو با همکاری استاد خارجی(یا مشاوره استاد خارجی) انجام گردد، رساله دانشجو باید به زبان انگلیسی نیز تهیه شود.
- در صورتیکه امکان حضور استاد راهنمای خارجی در جلسه دفاع نهایی میسرنباشد، لازم است اظهار نظر کتبی استاد راهنمای خارجی قبل از جلسه پیش دفاع اعلام وصول شده باشد.
ماده ۵- استاد مشاور:
- در صورت نیاز، به پیشنهاد استاد راهنما و تصویب شورای تحصیلات تکمیلی یک یا دو تن از اعضاء هیأت علمی یا سایر متخصصان با مدرک دکترا به عنوان استاد یا اساتید مشاور رساله دانشجو تعیین می شوند.
- در صورتیکه استاد خارجی به عنوان مشاور درهدایت رساله دکتری همکاری داشته باشد، لازم است که نظرکتبی در ارتباط با مسئولیت استاد مشاور قبل از جلسه دفاع نهایی اخذ گردد.
ماده ۶- واحدهای درسی:
- واحدهای درسی به منظور تسلط بر مفاهیم نوین هر رشته و تقویت توان علمی دانشجو برای اجرای فعالیتهای پژوهشی دوره با نظر استاد راهنما و تصویب شورای پژوهشکده و براساس برنامه درسی مصوب هر رشته انتخاب می شود.
- مجموع واحدهای دوره دکتری (Ph.D) 36 واحد شامل: ۱۲ واحد آموزشی ، ۲ واحد پژوهش۱و۲ (هر کدام ۱ واحد) و ۲۲ واحد رساله است که در برنامه درسی مصوب هر رشته تعیین شده است.
تبصره ۱: درشرایط خاص و در صورت نیاز، به پیشنهاد استاد راهنما و تأیید پژوهشکده مربوطه و شورای تحصیلات تکمیلی دانشجو موظف است حداکثر دو درس از درسهای دوره کارشناسی ارشد را به عنوان دروس جبرانی و با پرداخت هزینه بر مبنای تعیین شده توسط هیئت رئیسه بگذراند. حداقل نمره دروس جبرانی در هر درس ۱۲ از۲۰ می باشد. گذراندن این درسها اجباری است اما نمره آنها در تعیین میانگین کل محاسبه نمی شود.- دانشجوی دکترا لازم است در نیمسال اول تحصیلی حداقل ۶ واحد درسی و پژوهش۱ را اخذ نماید اخذ واحد بیشتر (حداکثر یک درس) با تأیید استاد راهنما، پژوهشکده و تصویب شورای تحصیلات تکمیلی بلامانع است.
- اخذ واحد پژوهش۲ فقط در نیمسال دوم امکانپذیر می باشد.
تبصره۲: دانشجویانی که برخی از دروس دروه دکترا را در دروه کارشناسی ارشد گذرانده اند نمی‌توانند آن دروس را مجدداً در دوره دکترا بگذرانند. این دانشجویان باید با گرفتن دیگر دروس انتخابی جمع واحدهای درسی خود را به حد نصاب مندرج در برنامه مصوب برسانند.- حذف درس در دوره دکترا مجاز نیست،مگر در شرایط کاملأ استثنایی و اضطراری که باید به تصویب شورای تحصیلات تکمیلی برسد.
ماده ۷- دروس پژوهش ۱ و ۲:
- پژوهش ۱: با تعیین استاد راهنما، موضوع کلی تحقیق- از مرحله مصاحبه شفاهی آزمون ورودی دکتری تعیین می شود. دانشجو عنوان درس پژوهش۱ را که مرتبط با زمینه تحقیقاتی انتخاب شده است در قالب فرم مربوط(فرم شماره۲) تعیین و پس از تأیید استاد راهنما ،گروه و پژوهشکده مربوطه همراه با برگه انتخاب واحد به تحصیلات تکمیلی تحویل می نماید. بدین ترتیب در طول نیمسال اول تحصیلی دانشجو با کلیات موضوع تحقیق تعیین شده آشنا می شود و در پایان نیمسال مذکور می بایست برداشت علمی خود را مبتنی بر آخرین مقالات و مستندات منتشره روزآمد، به صورت گزارش مکتوب و شفاهی به اعضای شورای گروه ذیربط ارائه نماید.
- پژوهش ۲: در این مرحله دانشجو می بایست با عمیق ترکردن برداشت خود از مباحث اصلی مطروح در موضوع تحقیق، چالش های موجود در زمینه های تحقیقاتی خود را شناسایی و پس از سنجش و تفسیر آن، این توانایی را بیابد که نوآوریهای مدنظر در پیشنهاد رساله تحقیقاتی خود را در سطح بین المللی دقیقاً مشخص نماید. در این پژوهش نیز لازم است گزارش کتبی و شفاهی را به اعضای شورای گروه ارائه نماید.
ماده ۸- ارزشیابی:
حداقل نمره قبولی درهردرس ۱۴ از ۲۰ و میانگین قابل قبول نمره های دانشجو در همه درسها ۱۶ از ۲۰ است. این میانگین براساس نمرات درسهای گذرانده شده محاسبه می شود و در صورتیکه مقدار آن کمتر از ۱۶ باشد دانشجو مجاز است با نظر استاد راهنما حداکثر در یک نیمسال تحصیلی درسهایی را علاوه بر سقف واحدهای درسی برای جبران میانگین کل بگذراند.
تبصره: در صورتیکه میانگین کل نمرات درسهایی که دانشجو گذرانده است با رعایت موضوع فوق کمتراز ۱۶ شود، دانشجو از ادامه تحصیل در دوره دکتری محروم می شود.
ماده ۹- ارزیابی جامع:
- هدف از برگزاری ارزیابی جامع عبارت است از:
- کسب اطمینان از قابلیتهای علمی دانشجو
- آگاهی از میزان توانایی دانشجو در برخورد اصولی با مسائل علمی و داشتن روحیه علمی
- شناسایی میزان برخورداری دانشجو از قوه ابتکار و قابلیتهای پژوهشی
- دانشجو باید در نیمسال سوم این ارزیابی را با موفقیت بگذراند.
- هر دانشجو فقط دو بار حق شرکت در ارزیابی جامع را دارد این دو ارزیابی در مهرماه و دی ماه ترم سوم برگزار می گردد.
شرایط شرکت در ارزیابی جامع شامل موارد ذیل می باشد:
- اخذ کل واحدهای لازم برای دوره آموزشی
- گذراندن ۱۲ واحد از دروس اصلی با موفقیت(کسب حداقل معدل ۱۶ از دوره آموزشی)
- تأیید استاد راهنما جهت آمادگی دانشجوبرای امتحان جامع
- دانشجویانی که شرایط شرکت در ارزیابی جامع را دارند طبق فرم (شماره۳) ضمن اعلام موضوع به تحصیلات تکمیلی باید در اولین ارزیابی جامع که برگزار می گردد شرکت نمایند.
- سوالات از مجموع سوالات تیم ارزیابی کننده و سوالات مستخرج از پژوهش ۱ و ۲ و به صورت شفاهی برگزارمی می شود.
- هیأت داوران ارزیابی جامع شامل استاد راهنما بعلاوه حداقل چهارنفر از اساتید خارج ازتیم هدایت کننده شامل حداقل ۲ نفر از داخل و حداقل ۲ نفر از خارج پژوهشگاه می باشد.
- جدول زمانبندی ارزیابی جامع توسط تحصیلات تکمیلی مشخص می شود:
- نمره قبولی در ارزیابی جامع حداقل ۱۵ می باشد.
ماده ۱۱- دفاع پیشنهاد پایان نامه:
- دانشجو موظف است تا پایان نیمسال اول تحصیلی موضوع رساله خود را با هماهنگی استاد راهنما تعیین و فعالیت پژوهشی خود را در قالب پژوهش ۱ آغاز نماید.
- پیشنهاد رساله دکترا، گزارشی مشتمل برمعرفی موضوع تحقیق، مرور فعالیتهای انجام شده در زمینه مورد نظر و ارائه توضیحات لازم در خصوص روش انجام تحقیق بوده و می بایست در آن به طور صریح به نوآوری مورد نظر در کار پژوهشی اشاره گردد.
- موضوع رساله دانشجو حداکثر تا پایان نیمسال سوم تحصیلی باید به تصویب نهایی برسد.
- جهت تصویب پیشنهاد رساله دکترا پس از نگارش آن طبق فرم های (شماره۴) و تأیید آن توسط استاد راهنما، کمیته نظارت از سوی استاد راهنما طبق فرم (شماره۵) پیشنهاد می گردد. ترکیب اعضاء هیأت داوران پس از بررسی درگروه و پژوهشکده مربوطه و تصویب شورای تحصیلات تکمیلی قطعیت می یابد.
ماده ۱۲- مرحله پژوهشی:
- ورود دانشجو به مرحله پژوهشی پس از کسب موفقیت در دوره آموزشی و ارزیابی جامع و دفاع از پیشنهاد رساله دکترا صورت می گیرد و پایان آن با برگزاری جلسه دفاع نهایی خواهد بود.
- موضوع پایان نامه دانشجویان دکترا باید درراستای طرح های تحقیقاتی مصوب پژوهشگاه باشد.
- تعداد کل واحدهایی که دانشجو در مرحله تدوین رساله به نام واحد پروژه تحقیقاتی می بایست اخذ نماید ۲۴ واحد می باشد که در هر نیمسال ۶ واحد آن را ثبت نام می کند.
هیأت داوران:
ترکیب هیأت داوران جلسه پیشنهاد رساله دکترا به شرح ذیل می باشد:
- استادان راهنما ومشاور
- حداقل ۲ نفر از استادان داخل پژوهشگاه
- حداقل ۱ نفر از استادان خارج ازپژوهشگاه با حداقل مرتبه دانشیاری
تبصره: حضور متخصصین در جلسه پیشنهاد رساله با مدرک دکترا در صورت نیاز و با تصویب شورای تحصیلات تکمیلی امکان پذیر می باشد.- پس از تعیین کمیته نظارت، پیشنهاد رساله دکترا جهت انجام داوری برای هیأت نظارت ارسال می گردد. تا درزمان تعیین شده، دفاع از پیشنهاد رساله دکترا صورت پذیرد.
- در صورت درخواست اعضاء هیأت داوران، مبنی بر انجام اصلاحات، دانشجو موظف است در کوتاهترین زمان ممکن (حداکثر یکماه) اصلاحات لازم را انجام دهد و نسخه تصحیح شده پیشنهاد رساله دکترا را پس از تأیید استاد راهنما و به منظور تأیید حداقل یکی از اعضاء هیأت داوران به تحصیلات تکمیلی تحویل نماید.
- دانشجو پس از تدوین رساله و تأیید استاد راهنما و به شرط کفایت دستاوردهای علمی رساله موظف است در مدت مجاز تحصیل در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع نماید بدین منظور استاد راهنما فرم(شماره۶) را تکمیل و به همراه نسخه تکمیل شده رساله که به تأیید شورای گروه و پژوهشکده مربوطه رسیده است را به تحصیلات تکمیلی ارسال می دارد. اعلام آمادگی جهت برگزاری جلسه پیش دفاع رساله با تأیید استاد راهنما ،مدیر گروه و موافقت شورای پژوهشکده مربوطه قطعیت می یابد.
- جلسه پیش دفاع دانشجو در حضور اعضاء هیأت داوران و نماینده تحصیلات تکمیلی برگزار می گردد. ارزیابی رساله براساس کیفیت علمی پژوهش انجام شده، میزان نوآوری، چگونگی دفاع از یافته های پژوهشی و نحوه نگارش رساله انجام می شود.
- اعضاء هیأت داوران درجلسه پیش دفاع و دفاع نهایی می توانند همان افراد مدعو در جلسه دفاع از پیشنهاد رساله دکترا بوده و یا افرادی متفاوت با حداقل همان مراتب دانشگاهی باشند. لازم است اسامی این افراد پس از تأیید گروه و شورای پژوهشکده به تصویب شورای تحصیلات تکمیلی نیز برسد .
- پس از تکمیل رساله براساس نظریات هیأت داوران توسط دانشجو، در مدت زمان مشخص شده، به درخواست استاد راهنما طبق (فرم شماره۷) جلسه دفاع نهایی می تواند برنامه ریزی گردد. این جلسه الزاماً باید در مدت مجاز تحصیل انجام شود. حداقل فاصله زمانی برای برگزاری جلسه دفاع ۱ ماه پس از برگزاری جلسه پیش دفاع می باشد.
- دفاع نهایی از رساله در یک جلسه عمومی و درحضور هیأت داوران و سایر اساتید و دانشجویان علاقه مند برگزار می گردد.
- نظر هیأت داوران درباره رساله دکترای دانشجو به صورت :
- قبول(با درجه عالی، بسیار خوب، خوب) یا غیرقابل قبول اعلام می شود.
- معیارهای نمره قبولی به شرح ذیل می باشد :
عالی ۱۹ تا ۲۰ بسیارخوب ۵/۱۷ تا ۹۹/۱۸ خوب ۱۶ تا ۴۹/۱۷ غیرقابل قبول کمتر از ۱۶تبصره ۱: چنانچه رساله دانشجو”غیرقابل قبول” ارزیابی شود، بنا به تشخیص هیأت داوران، دانشجو مجاز است طی حداکثر ۶ ماه، به شرط اینکه از حداکثر مدت مجاز تحصیل بیشتر نشود، اصلاحات لازم را در رساله به عمل آورده و صرفاً برای یک بار دیگر از آن دفاع کند.
تبصره ۲: در صورتیکه پس از طی مدت ذکر شده درتبصره (۱)، رساله دانشجو غیرقابل قبول ارزیابی شود دانشجو از ادامه تحصیل در دوره دکتری محروم می شود.
- دانشجو پس از گذراندن واحدهای درسی و کسب درجه ” قبول” از رساله خود دانش آموخته دوره دکتری شناخته می شود و به دریافت درجه دکتری نایل می گردد.
ماده ۱۳- گزارش پیشرفت کار:
- دانشجو موظف است پس از دفاع پیشنهاد رساله خود، هر ۶ ماه یکبار گزارش پیشرفت کار پایان نامه خود را در برابر کمیته ای که ترکیب آن را گروه و شورای پژوهشکده مشخص می کند ارائه نماید.
این کمیته پیشرفت کار پایان نامه دانشجو را براساس زمانبندی مندرج در پیشنهاد پایان نامه مورد ارزیابی قرار می دهد. در صورتیکه پیشرفت کار پایان نامه ضعیف ارزیابی شود، ثبت نام دانشجو به صورت مشروط انجام می شود. چنانچه دو نیمسال متوالی پیشرفت کار دانشجو ضعیف ارزیابی گردد، از ادامه تحصیل محروم می گردد.
گزارش پیشرفت کار به صورت مکتوب و شفاهی ارائه می گردد. زمان ارائه گزارش پیشرفت کار دانشجو خرداد و آذرماه می باشد.
جهت بررسی گزارش پیشرفت کار تکمیل فرم (شماره ۸)الزامی است.
ماده ۱۴- شرایط احراز کفایت دستاوردهای علمی رساله دکترا:
- دانشجویان دکترا برای دفاع از رساله خود موظف به ارائه دومقاله علمی- پژوهشی نمایه شده بین المللی به زبان انگلیسی(باید حداقل یکی از آنها ISI ) به شرح ذیل می باشد:
۱- ارائه پذیرش حداقل یک مقاله برای جلسه پیش دفاع از رساله دکترا؛
۲- ارائه رسید تحویل یا پذیرش مقاله دوم برای جلسه دفاع از رساله دکترا؛- بدیهی است فارغ التحصیلی دانشجویان دکترا پس از احراز کفایت دستاوردهای علمی رساله دکترا برای دانشجویان دکترا، ورودی سال تحصیلی ۸۸-۸۷ به بعد قابل اجرا می باشد. برای دانشجویان قبل از ورودی ۸۷ شرایط مطابق مصوبه شماره۱۳۸مورخ۷/۹/۸۵ شورای تحصیلات تکمیلی می باشد.
برای فارغ التحصیلی دانشجو لازم است هر دو مقاله پذیرش شده باشند.
ماده ۱۵- فرصت مطالعاتی:
- دانشجویان دکترا پس از گذراندن امتحان جامع و دارا بودن حد نصاب نمره زبان مورد قبول در صورت موافقت استاد راهنما درخصوص لزوم استفاده از دوره فوق طبق( فرم شماره۹) در اولویت استفاده از فرصت تحقیقاتی قرار می گیرند تا در صورت تأیید اداره کل بورس، برای فرصت مطالعاتی اعزام گردند.
تبصره: در زمان درخواست متقاضی استفاده از فرصت مطالعاتی، نباید حداکثر بیش از ۳ سال از شروع تحصیل دانشجو گذشته باشد.
ماده ۱۶- افزایش سقف تحصیلی:
مدت مجاز تحصیل در دوره دکتری چهار سال است و در صورت ضرورت به پیشنهاد استاد راهنما و تأیید گروه و پژوهشکده ذیربط، حداکثر تا دو نیمسال تحصیلی به این مدت افزوده می شود.
تبصره ۱- دانشجویانیکه با اخذ مجوز از کمیسیون موارد خاص پس از ۵ سال، مجاز به ادامه تحصیل باشند موظف به پرداخت شهریه تعیین شده به شرح ذیل خواهند بود:
شهریه اولین نیمسال :۱۲,۰۰۰,۰۰۰ ریال
شهریه دومین نیمسال :۱۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال
تبصره۲: در صورتیکه دانشجو بنا به عللی خارج از اختیار خود و یا بروز مشکلات غیرقابل پیش بینی در مدت مجاز موفق به اتمام تحصیل نشود و از نظر مقررات نظام وظیفه منعی برای ادامه تحصیل نداشته باشد مجوز ثبت نام باید توسط کمیسیون موارد خاص وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صادر گردد.
برای هر دانشجو فقط یکبار می توان از کمیسیون موارد خاص تقاضای تمدید سنوات نمود.
– طول مدت تحصیل دانشجو بنا به پیشنهاد استاد راهنما ،تأیید گروه و پژوهشکده مربوطه برای مدت یک نیمسال تحصیلی افزایش می یابد.
– طول مدت تحصیل دانشجو بنا به پیشنهاد استاد راهنما(متضمن دلایل متقن و کافی مبنی بر ضرورت افزایش مدت تحصیل ) ،تأیید گروه و پژوهشکده مربوطه و شورای تحصیلات تکمیلی برای مدت یک نیمسال دیگر قابل افزایش می باشد.
درخواست افزایش سقف تحصیلی برای دانشجویان ورودی ۸۳ به بعد قابل اجرا می باشد.
ماده ۱۷- حضور تمام وقت در پژوهشگاه و محل استقرار:
دانشجوی دوره دکتر ا باید به طورتمام وقت به تحصیل بپردازدتا بتواند از مزایای دانشجویی برخوردارباشد.
ماده ۱۸- زبان نوشتاری رساله دکترا:
– زبان نوشتاری رساله دکترا فارسی است و در صورتیکه دانشجو ،استاد راهنما یا مشاور غیر ایرانی داشته باشد، پروپوزال ویک نسخه رساله باید به زبان انگلیسی باشد.
در صورتیکه دانشجو، فقط مشاور خارجی داشته باشد، پروپوزال باید به زبان انگلیسی تهیه شده باشد.