ارزیابی دگر شکلی پوسته زمین با استفاده از زمین لرزه های نوار البرز و مناطق همجوار

مجری پروژه:

مهرداد مصطفی زاده

همکار:
شبیر اشکپور مطلق

در این پژوهش، با استفاده از رویدادهای لرزه ای دستگاهی، که در محدوده حاشیه غربی دریای خزر، البرز و کپه داغ به وقوع پیوسته اند، دگرشکلی پوسته ارزیابی شده است. منطقه مورد مطالعه به هفت ناحیه تقسیم و تانسور کرنش لرزه ای و مؤلفه های متقارن و نامتقارن آن برای هر ناحیه محاسبه شده است. اساس تقسیم بندی نواحی، تراکم لرزه خیزی و مکانیزم زمین لرزه-هاست. مطالعات دگرشکلی کل منطقه قبلاً توسط محققین انجام شده؛ اما در این پژوهش، با تقسیم کل ناحیه به زیر نواحی کوچکتر، توجه ویژه ای به چرخش پهنه های میزبان رویدادهای لرزه ای شده که در پژوهشهای دیگر به آن پرداخته نشده است.
محاسبات مبیّن آن است که در حاشیه غربی دریای خزر محور تراکمی با شیب ۴۰ درجه و آزیموتW 75 Nتقریباً عمود بر راستای چین خوردگیهاست و موجب رانده شدن پوسته خزر به زیر کوههای تالش آذربایجان می شود. این پدیده با توجه به چرخش زیاد ساعتگرد بلوک میزبان حول محور شمال نیز قابل تفسیر است.
در یال غربی چین خوردگی البرز واقع در جنوب دریای خزر، پدیده قابل توجه، چرخش ساعتگرد حول محور قائم است. در بخش مرکزی البرز با استفاده از تانسور نامتقارن لرزه ای حول محور قائم چرخش حدود ۸۴/۰ در میلیون سال محاسبه شد. در این ناحیه محور تراکمی P ، آزیموت ۴۳ درجه و شیب ۱۷ درجه دارد که می توان آن را موجب ترکیب حرکتهای راستالغز چپگرد شرقی-غربی و معکوس شمالی-جنوبی تفسیر نمود.
در حاشیه شرقی دریای خزر، محور تراکم دارای جهت گیری W18 N با شیب کم و محور خنثی تقریباً قائم است. در بخش شمالی کپه داغ، کوتاه شدگی پوسته تقریباً شمالی-جنوبی است؛ در حالی که در انتقال به طرف شرق این ناحیه، محور تراکمی نسبت به شمال، به طرف شرق واگرا می شود. محاسبات انجام شده در بخشهایی از کپه داغ حاکی است که در راستای شرقی-غربی، کشیدگی همراه با افتادگی قائم وجود دارد. در گوشه شمال شرقی منطقه مورد مطالعه و مجاور مرزهای مشترک ایران با افغانستان و تاجیکستان، محور P، افقی و در راستای E39 N ممتد است.
مقایسه جهت گیری محور تراکمی در پهنه کپه داغ در انتقال از غرب به شرق، گویای چرخش این محور به سوی شرق نسبت به امتداد شمال است که شاید بتوان آن را ناشی از گریز ماده تحت تأثیر فرآیند همگرایی موجود در منطقه و پایداری بلوک اوراسیا در مقابل آن تفسیر نمود.

Evalution of Crustal Deformation by Using Earthquake Data in Alborz Region and Surrounding Area

In this research we are evaluated of crustal deformation by using instrumentally seismic data those are occurred in the western margin of the Caspian Sea, Alborz and Kopeh Dagh. Study area is divided into seven seismogenic zones and seismic strain tensors with symmetric and asymmetric components are calculated for each area. Referring to density of seismicity and mechanism of seismic source of earthquake data, all area has been selected. Some researchers study about crustal deformation in this region in the past. In this research, we do this by dividing the total area under the smaller areas, turning special attention to seismicity in host zones; we have focused the attention on tasks that other researchers in other things it is not mentioned.
These results show that the western margin of the Caspian Sea with the compression axis tilt 40 degrees Azimuth N75W almost perpendicular to the folding axis caused Caspian crust being pushed under the Azerbaijans Talesh mountain belt. This phenomenon, according to the rotation of counterclockwise of north axis of the host blocks also has to be interpreted. Foldings in the Western side of Alborz, in southern Caspian Sea, and the phenomenon of significant is counterclockwise vertical axis rotated. In Central Alborz rotational axis was calculated by using asymmetric tensor of vertical axis about 0.84 per million years. Compression axis ( P) in the region, with Azimuth 43 degrees and tilt 17 degrees which causes it can be combined sinistral strike slip movement with East- West direction and reverse in North – South direction be interpreted.
In the eastern fringe of the Caspian Sea, has a compression axis oriented N18W with a dip and neutral axis is almost vertical. In the northern part of Kopeh Dagh, shortening crust almost north – south while for the transition in the Eastern side of this area, the compression axis to the north side is divergent to the East. Calculations carried out in parts of Kopeh- Dagh shows drooping vertical elongation is observed along the East -West direction. In the northeast corner of the study area and adjacent common borders with Afghanistan and Iran, Tajikistan, P axis is horizontally and it is continually in N39E direction.
Comparison of the compression axis orientation Dagh zone transfer from West to East, indicates the rotation axis than along the North East is perhaps due to centrifugal material under the influence in the process of regional integration and stability in the Eurasian block against the interpretation be.

crustal Deformation, Strain tensor, Seismic Moment, Alborz Region.