پیش بینی زمین لرزه (Prediction) و پیش یابی (Forecast) درمیان سایر اقدامات کاهش تاثیرات مخرب زمین لرزه نظیر آمادگی، از مدت زمان طولانی در جوامع علمی مورد بحث قرارگرفته است. پیش بینی زمین لرزه تنها زمانی می‌تواند مفید واقع شود که زمان، بزرگا و محل یک زمین لرزه قریب الوقوع را مشخص سازد، در غیر این صورت فاقد تاثیرات مطلوب اجتماعی و اقتصادی است.
مرکز پیش بینی زلزله بر اساس مصوبه شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری در پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله تأسیس شده و بصورت رسمی کار خود را از اول اسفند ۱۳۸۳ آغاز نموده است. در این راستا، رویداد زمین‌لرزه های ویرانگری نظیر زلزله ۱۳۸۲/۱۰/۵ بم، احتمال رویداد زمین لرزه‌هایی آسیب رسان و مخرب به کلان شهر تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ کشور به‌علت نزدیکی آنها به گسل‌های لرزه زا به همراه انجام فعالیت‌های پژوهشی پراکنده‌ای در زمینه پیش بینی زلزله درکشور، لزوم ایجاد مرکزی جهت هدایت و راهبری فعالیت های پژوهشی- اجرایی در زمینه پیش بینی زلزله و نهادینه نمودن و ارتقا دانش پیش بینی زلزله در کشور را می طلبید. مرکز پیش بینی زلزله با تاکید بر این مهم با هدف پژوهش، فناوری و آموزش در همه امور مربوط به پیش یابی با برنامه و وظایف زیر به‌منظور رفع نیازهای کشور تشکیل شده است:
برنامه‌ها
- پیش یابی زلزله در فلات ایران به روش آماری؛
- تحلیل خطر زمان وابسته در فلات ایران؛
- الگوسازی رفتار گسل ها و دگرشکلی جنبای پوسته (تغییرات تنش–کرنش و لغزش گسل ها)؛
- الگوسازی مکانیک گسلش و چرخه زلزله ها (مدل‌های دینامیک و سینماتیک)،
- سامانه های هشدار سریع؛
- راه‌اندازی و بهره‌برداری از آزمایشگاه های طبیعی پیش نشانگر ها.
در حال حاضر گروه های پژوهشی مرکز پیش بینی زلزله عبارتند از:
گروه فیزیک زمین و فضا
گروه ژئودینامیک هشدار سریع و سونامی