هفته پژوهش و فناوری فرصتی برای پرداختن به مقولات انسانی، مدیریتی و جامعه شناختی در حوزه پژوهش

نوشته: دکتر مهدی زارع: معاون پژوهشی و فناوری پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

هر سال ۲۵ آذرماه، به عنوان روز پژوهش و هفته ای که ۲۵ آذر در آن قرار گرفته است به عنوان هفته پژوهش (از سه سال قبل به عنوان “هفته پژوهش و فناوری”) گرامی داشته می شود و از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و تمامی دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور برنامه های مختلفی برای بررسی فعالیتها و بزرگداشت پژوهش و پژوهشگران کشور برگزار می شود. خوشبختانه در سالهای اخیر کلیه دستگاههای اجرائی کشور نیز به این موضوع توجه نشان می دهند و دیده می شود که برای گرامیداشت پژوهشگران برگزیده در تمام دستگاهها و سازمانهای کشور برنامه هایی در این هفته (عمدتاً در دو هفته آخر آذرماه) ترتیب می دهند. این اتفاق خجسته ای است، چرا که اگر به فکر آینده هستیم و نمی خواهیم همیشه مصرف کننده تولیدات دیگران و دنباله روی بقیه باشیم، و در جهان “پیرامونی” بمانیم، اصل و اساس کارمان باید توجه به پژوهش باشد. از حدود ۱۰ سال قبل شعاری از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مطرح شده به عنوان”قبل از تصمیم گیری، پژوهش کنیم”، که بسیار شعار خوبی است که البته به رسم عادت دیرین، ظاهرا توجه چندانی به چنین شعار خوبی نداریم!

در نهادهای پژوهشی کشور که عمده ترین آنها دانشگاهها و پژوهشگاههای وابسته به وزارت علوم و پارکهای علم و فناوری و سازمانهای علمی تحقیقاتی وابسته به موسسات و سازمانهای اجرایی دیگر هستند، محققان و متخصصان خوبی فعال هستند که در طی سال مشغول به انجام پژوهشهای تخصصی در حوزه کاری خویشند، لذا بر اساس شناخت خود در حوزه تخصصی خویش به پیشبرد اهداف علمی مشغولند و در حد توان به فرآیند تولید علم و توسعه فناوری در کشور کمک می کنند. نکته ای که معمولاً مورد غفلت یا کم توجهی واقع می شود، “مقولات انسانی و مدیریتی و جامعه شناختی” مربوط به پژوهش و توسعه فناوری است که در این هفته فرصت خوبی برای پرداختن هر چند گذرا و کوتاه مدت و سریع به این موارد است. البته لازم است تا در طی سال نیز در دانشگاهها و پژوهشگاههای کشور به این موارد پرداخته شود. به باور نگارنده موضوعاتی از قبل اخلاق علمی، اخلاق پژوهشی و اخلاق حرفه ای، همچنین بحثهای نسبتاً جدیدی نظیر بزرگ طرحها (مگا پروژه ها)، لزوم و نحوه توسعه شرکتهای دانش بنیان (که قانون آن خوشبختانه در مجلس مصوب شده است ولی هنوز آیین نامه اجرایی آن ابلاغ نشده است) با توجه به لزوم توسعه اقتصاد دانش بنیان و مساله اشتغال فارغ التحصیلان و مقابله با مهاجرت غیر طبیعی نخبگان و بحثهای مربوط به ترویج و همگانی کردن علم (برای آشنا کردن عموم مردم با اهمیت علم و توسعه تفکر علمی در کشور و علم محور کردن تصمیمات در سطح جامعه) از مواردی است که در طی سال، برای پژوهشگران حرفه ای و متخصص، معمولا به عنوان دغدغه و موضوع اصلی و محوری مطرح نیست. به هر حال آنچه که در کشور ایران در طی سالهای اخیر در این زمینه ها انجام شده زمینه ای ایجاد می کند تا به بحثهای مرتبط با جنبه های مدیریتی و جامعه شناختی پژوهش و فناوری هم بتوان با دیدی تخصصی و از زبان متخصصان حوزه های مربوطه پرداخته شود. به این منظور مناسب است تا از جامعه شناسان، روانشناسان، روانپزشکان، فلاسفه، و متخصصان مدیریت، برنامه ریزی و اقتصاد دانان در هفته پژوهش دعوت شوند تا در این زمینه ها به بحث و بررسی و آموزش و انتقال مفاهیم به جامعه پژوهشگران کشور بپردازند.

به این منظور از متخصصان و اهل فن دعوت شده است تا در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در طی روزهای هفته ۲۶ تا ۳۰ آذر ۹۰ در کارگاهها و سخنرانیهای تخصصی به موضوهای طرح شده در فوق بپردازند. از همه متخصصان و علاقه مندان به این جنبه های پژوهش دعوت می شود تا در برنامه های این هفته در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله شرکت نمایند