گزارش زمین لرزه ۸۴/۱۲/۹ بخش فاریاب

در ساعت ۰۱: ۱۱ (به وقت محلی) زمین‌لرزه ای به بزرگای امواج سطحی ۵/۹=Ms در ۸۵ کیلومتری جنوب خاور حاجی آباد هرمزگان و ۱۰۵ کیلومتری شمال باختری کهنوج کرمان به وقوع پیوست (شکلهای ۱ و۲). این رویداد لرزه ای در ۱۳ ایستگاه شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ثبت شده است (شکل ۳). براساس لرزه نگاشتهای ثبت شده موقعیت مکانی این رویداد در مختصات ۲۸/۱۸ درجه عرض شمالی و ۵۶/۷۶ درجه طول شرقی قرار می گیرد. روستای آب بید فاریاب و همچنین روستاهای احمدی و باغ چنار در نزدیکی پهنه رومرکزی زمین‌لرزه دچار مهمترین آسیبها شده اند. این زمین‌لرزه در شهرهای کرمان، جیرفت، کهنوج، فاریاب، فهرج صوغان، بافت و منوجان کاملاً محسوس بود.

شکل(۱): نقشه مرکز سطحی زمین‌لرزه که توسط (IIEES، NEIC و EMSC)تعیین شده و روستاهایی که بیشترین خسارات را دیده اند

شکل (۲): مرکز سطحی زمین‌لرزه وپس لرزه‌های آن (تا تاریخ ۸۴/۱۲/۱۳ )

شکل (۳): نگاشتهای ثبت شده از زمین‌لرزه فاریاب (شبکه ملی باند پهن پژوهشگاه).

زمین شناسی ساختمانی منطقه

گستره موردنظر درحد فاصل انتهای جنوب شرقی پهنه گسله زاگرس با روند شمال غرب- جنوب شرق و در انتهای شمالی سامانه گسلی غرب مکران با روند شمال، شمال غرب- جنوب، جنوب شرق و انتهای شمال شرقی روندهای ساختاری ناحیه بندرعباس با راستای شمال شرق-جنوب غربی قرار گرفته است. پهنه ساختاری زاگرس برپایه نظر نبوی (۱۳۵۵) و به پیشنهاد اشتوکلین (۱۹۶۸) به سه ریز پهنه دشت خوزستان، زاگرس چین خورده و زاگرس بلند تقسیم شده است. بربریان (۱۹۹۵) این پهنه را برپایه داده‌های مورفوتکتونیکی، لرزه ای، ساختاری و رخساره‌های رسوبی به پنج واحد تقسیم کرده است که هر واحد با گسله‌های ژرفی پی سنگی و به طور عموم پنهان از یکدیگر جدا می شوند. این گسله‌ها، الگوی توپوگرافی و آهنگ دگرشکلی در ژرفا را در امتداد کناره هر واحد در گرو جنبایی خود دارند. واحدهای یاد شده عبارتند از: نوار چین خورده-راندگی زاگرس بلند، نوار ساده چین خورده زاگرس، فروبار زاگرس، فروافتادگی دزفول و دشت ساحلی زاگرس و خلیج فارس که هرکدام شیوه و الگوی ساختاری و دگرشکلی ویژه ای را بخود گرفته اند. پهنه زلزله زده ۸۴/۱۲/۹ در غرب کهنوج و جنوب شرقی حاجی آباد در شمال واحد نوار چین خورده- راندگی زاگرس بلند قرار گرفته است.

گسل میناب

گسل میناب یا گسل زندان، قسمتی از امتداد اورال-عمان-ماداگاسکا (فورون، ۱۹۴۱) به حساب آمده و با روند شمالی – جنوبی در بخش خاوری شهرستان میناب واقع است. به نظر قرشی (۱۹۸۵) این گسل، یک گسل راستالغز راست گرد است که مرز بین دو صفحه همگرای قاره ای زاگرس و پوسته اقیانوسی فعال دریای عمان را در جنوب مکران تشکیل می دهد.
کازمین و دیگران (۱۹۸۶) خط عمان را که جداکننده تصادم قاره-قاره زاگرس ( در سمت چپ) و فرورانش پوسته اقیانوس دریای عمان به زیرمکران است (در سمت راست)، از نوع گسل تبدیلی نوع قوس-قوس (روایت و همکار، ۱۹۷۹ ) درنظر می گیرند. بنابراین ادامه خط عمان در ایران، یعنی گسل میناب هم باید گسل تبدیلی نوع قوس-قوس باشد (درویش زاده، ۱۳۷۰). طول این گسل در حدود ۳۰۰ کیلومتر می باشد.

گسل جیرفت

به عقیده دیمیتریویچ (۱۹۷۳)، گسل جیرفت شاخه ای از گسل سربیزان یا ادامه جنوبی آن در دشت جیرفت است. بربریان (۱۹۷۶)، گسل جیرفت را با گسل سربیزان یکی نمی داند. به عقیده وی ، گسل جیرفت احتمالاً دارای حرکت راستگرد بوده و رسوبات کواترنر را قطع می کند. کانون یک زمین‌لرزه با بزرگی اندک و عمق ۶۰ تا ۹۰ کیلومتری بر روی این گسل در شمال کهنوج واقع شده است (بربریان، ۱۹۷۶). در نقشه زمین شناسی شرکت ملی نفت ایران (۱۰۰۰۰۰۰: ۱)، گسل راست گرد جیرفت از خاور سبزواران شروع شده و تا ۱۸۰ کیلومتر به سمت جنوب ادامه می یابد، بدین ترتیب که از خانو و منوجان عبور می کند و سرانجام در بین آمیزه‌های افیولیتی مکران ناپدید می شود (درویش زاده، ۱۳۷۰).

بررسی لرزه خیزی منطقه

بررسی لرزه خیزی گستره ۲۰۰ کیلومتری پیرامون کانون زمین‌لرزه نشان می دهد که بیش از ۱۸۱ زمین‌لرزه با بزرگای ۵ و بیشتر از ۵ در طی سالهای ۱۹۰۰ تاکنون در منطقه رخ داده است (شکل ۴). که بزرگترین آنها زمین‌لرزه ۲۸ ژوئیه ۱۹۸۱ میلادی جنوب خاوری کرمان با بزرگای ۷/۱= Ms همچنین در این گستره ۱۶ زمین‌لرزه با بزرگای ۶ و بزرگتر از ۶ تاکنون روی داده است (شکل ۵ و جدول ۱). در طی سه ماه اخیر (۲۰۰۵/۱۱/۲۷- ۲۰۰۶/۲/۲۸) در حدود ۱۶۲ زمین‌لرزه در منطقه حدفاصل جزیره قشم و فاریاب (بندرعباس و حاجی آباد) روی داده است نشان دهنده یک روند لرزه ای با راستای شمال شرقی-جنوب غربی می باشد. بزرگترین این زمین‌لرزه‌ها زمین‌لرزه ۸۴/۹/۶ جزیره قشم (خلیج فارس) با بزرگای ۶=Mw می باشد (شکل ۶).

شکل (۴): لرزه خیزی گستره ۲۰۰ کیلومتری پیرامون کانون زمین‌لرزه

شکل (۵): زمین‌لرزه‌های با بزرگای ۶ و بیشتر ۶ گستره ۲۰۰ کیلومتری پیرامون کانون زمین‌لرزه

جدول (۱): فهرست زمین‌لرزه‌های با بزرگای ۶ و بیشتر ۶ گستره ۲۰۰ کیلومتری پیرامون کانون زمین‌لرزه.

Date	Time(UTC)	Time(Local)	Lat.	Lon.	Depth	Magnitude		Region
۱۹۲۳-۰۹-۲۲	۲۰:۴۷:۳۳	۰:۱۷:۳۳	۲۹٫۵	۵۶		Mb	۶٫۷	East of Sirjan, Kerman Province
۱۹۲۷-۰۵-۰۹	۱۰:۳۱:۴۰	۱۵:۰۱:۴۰	۲۸٫۵	۵۶		Mb	۶٫۲	North of Hajiabad, Hormozgan Province
۱۹۳۰-۰۵-۱۱	۲۲:۳۵:۵۰	۳:۰۵:۵۰	۲۷٫۵	۵۵		Mb	۶٫۲	South-East of Lar, Fars Province
۱۹۳۰-۰۸-۲۳	۱۰:۵۳:۱۸	۱۵:۲۳:۱۸	۲۷٫۵	۵۵		Mb	۶٫۲	South-East of Lar, Fars Province
۱۹۴۸-۰۷-۰۵	۱۳:۵۳:۱۴	۱۸:۲۳:۱۴	۲۹٫۵	۵۷٫۵		Mb	۶	North-East of Baft, Kerman Province
۱۹۴۹-۰۴-۲۴	۴:۲۲:۰۸	۸:۵۲:۰۸	۲۷٫۲	۵۶٫۲		Mb	۶٫۵	Bandar-e abbas, Hormozgan Province
۱۹۷۱-۰۴-۱۲	۱۹:۰۳:۲۵	۲۳:۳۳:۲۵	۲۸٫۳	۵۵٫۶	۴۴	Mb	۶	West of Hajiabad, Hormozgan Province
۱۹۷۷-۰۳-۲۱	۲۱:۱۸:۴۵	۱:۴۸:۴۵	۲۷٫۶	۵۶٫۳۹	۲۹	Ms	۶٫۹	North-East of Bandar-e abbas, Hormozgan Provi
۱۹۷۷-۰۴-۰۱	۱۳:۳۶:۲۴	۱۸:۰۶:۲۴	۲۷٫۵۴	۵۶٫۳۲	۲۹	Mb	۶٫۲	North of Bandar-e abbas, Hormozgan Province
۱۹۸۱-۰۶-۱۱	۷:۲۴:۲۵	۱۱:۵۴:۲۵	۲۹٫۹۱	۵۷٫۷۱	۳۳	Ms	۶٫۷	South-East of Kerman, Kerman Province
۱۹۸۱-۰۷-۲۸	۱۷:۲۲:۲۴	۲۱:۵۲:۲۴	۳۰٫۰۱	۵۷٫۷۹	۳۳	Ms	۷٫۱	South-East of Kerman, Kerman Province
۱۹۹۰-۱۱-۰۶	۱۸:۴۵:۵۲	۲۲:۱۵:۵۲	۲۸٫۲۵	۵۵٫۴۶	۱۱	Ms	۶٫۷	West of Hajiabad, Hormozgan Province
۱۹۹۸-۰۳-۱۴	۱۹:۴۰:۲۷	۲۳:۱۰:۲۷	۳۰٫۱۵	۵۷٫۶	۹	Ms	۶٫۹	South-East of Kerman, Kerman Province
۱۹۹۹-۰۳-۰۴	۵:۳۸:۲۶	۹:۰۸:۲۶	۲۸٫۳۴	۵۷٫۱۹	۳۳	Ms	۶٫۷	South-West of Jiroft, Kerman Province
۲۰۰۳-۱۲-۲۶	۱:۵۶:۵۶	۵:۲۶:۵۶	۲۹٫۰۸	۵۸٫۳۸	۱۳	Ms	۶٫۵	Bam, Kerman Province
۲۰۰۵-۱۱-۲۷	۱۰:۲۲:۱۹	۱۳:۵۲:۱۹	۲۶٫۸۳	۵۵٫۸۲	۸	Mb	۶	South-West of Qeshm, Hormozgan Province

شکل(۶): نقشه لرزه خیزی ۳ماهه اخیر منطقه (۲۰۰۵/۱۱/۲۷-۲۰۰۶/۲/۲۸)

(الف)

(ب)

(ج)

شکل(۷):نگاشتهای ثبت شده از زمین‌لرزه فاریاب در ایستگاههای شبکه بین‌المللی ایران