neic_japan1

زمین‌لرزه ۲/۸/ ۱۳۸۳ نیگاتا ژاپن با بزرگای گشتاوری ۴/۶ Mw

زمین‌لرزه ۲ آبان ۱۳۸۳ (۲۳ اکتبر ۲۰۰۴) با بزرگای گشتاوری ۴/۶ Mw و بزرگای محلی ۸/۶ در نزدیکی ساحل غربی جزیره هونشو در ساعت ۰: ۵۶: ۱۷ (بعد از ظهر) به وقت محلی روز شنبه رخ داد. (شکل -۱) این زلزله موجب حداقل ۲۰ نفر کشته و ۱۵۰۰ نفر مجروح گردید. زلزله در نزدیکی شهر بزرگ نیگاتا در شمال ژاپن و در حدود ۲۵۰ کیلومتری شمال غرب توکیو رخ داد و موجب وقوع زمین لغزش های متعدد، ویرانی منازل مسکونی و همچنین خرابی در خطوط راه آهن گردید. به همین دلیل چندین مسایر بزرگراه و جاده نیز براثر وقوع زمین لغزش قطع شد. همچنین زلزله با وقوع پسلرزه‌های متعدد در ساعتها و روزهای بعدی پس از رخداد زمین‌لرزه موجب تشدید هراس و نگرانی ساکنان پهنه رومرکزی شده است. یکی از زمین لغزش ها موجب ویرانی یک روستا، حداقل دو نفر کشته در آن روستا و به محاصره درآمدن حداقل ۶۰۰ نفر از ساکنان روستا برای حدود ۱۲ ساعت شد. این زلزله بزرگترین رویداد لرزه ای پس از وقوع زلزله کوبه در ژاپن در سال ۱۹۹۵ است که با ۶۴۰۰ نفر کشته همراه بود. در شب اول پس از رویداد حدود ۱۳۰۰۰۰ خانه مسکونی بدون برق ماندند. نزدیکترین شهر به کانون زلزله اوجیا (Ojiya) است که یک مرکز مهم نساجی در منطقه بوده است و در آن یک محوطه بزرگ در زیر خط آن فروافتاده و سوراخی بزرگی پدید آمده است. در اثر ایجاد این حفره کوپه‌های یک قطار به درون حفره ایجاد شده واژگون شده اند.
از نظر لرزه خیزی این ناحیه در پهنه فرورانش صفحه پاسیفیک به زیر پوسته قاره ای اوراسیا واقع است. زلزله‌ها و آتشفشانهای ژاپن در این پهنه فرورانش؛ در ناحیه کمانهای جزیره ای رخ می دهند. هنگامی که زلزله‌ها در چنین پهنه ای با ژرفای کم رخ دهد (نظیر زلزله روز یکشنبه ۲/۸/۸۳ که برآوردهای اولیه نمایانگر ژرفای ۱۹ کیلومتری برای آن است) می توان انتظار خسارتها و خرابی های فراوان داشت. در بسیاری از زلزله‌های ناحیه ژاپن که در همین پهنه فرورانش رخ می دهند به دلیل ژرفای زیاد، حتی با وجود بزرگای زیاد زمین‌لرزه، خسارت زیادی در سطح زمین ایجاد نمی شود.
زلزله ۲/۸/۸۳ با بزرگای گشتاوری ۴/۶ Mw، با سازوکار فشاری و با روند گسلش شمال شرق- جنوب غرب در پهنه ای رخ داده است که بیشتردر آن زلزله‌های با ژرفای زیاد (۱۵۰ کیلومتر یا بیشتر) اتفاق می افتند (شکل -۲). این مسأله به دلیل آن است که پهنه فرورانش از شرق به غرب ژاپن عمیق تر می شود و بنابراین هرچه به ساحل غربی سواحل ژاپن نزدیک می شویم انتظار وقوع زلزله‌های عمیق تر بیشتر می شود.
در سابقه لرزه خیزی همین منطقه می توان به زلزله ۱۹۶۴ در نیگاتای ژاپن اشاره نمود که در اثر آن رخداد روانگرایی موجب واژگونی ساختمانهای چند طبقه گردید. زلزله (۱۹۶۴) نیگاتا با وقوع چنین پدیده ای ژئوتکنیک لرزه ای از زلزله‌های معروف در تاریخ مهندسی زلزله محسوب می شود. با رخداد زلزله اخیر (۲/۸/۸۳) نیز که با زمین لغزش ها، و فرونشست های متعدد زمین همراه بود، اهمیت پدیده‌های ژئوتکنیکی لرزه ای در افزایش خسارتهای ناشی از زلزله‌های بزرگ در ژاپن مشخص می گردد.

neic_japan1

شکل(۱)

neic_japan2

شکل(۲)

record