در ساعت ۰۰:۵۸:۵۳ به وقت بینالمللی UTC روز ۶ دی ۱۳۸۳ (۲۶ دسامبر ۲۰۰۴) زمینلرزهای با بزرگای گشتاوری Mw= 9.1 در فاصله ۱۶۰ کیلومتری شمال غرب سوماترا اندونزی بهوقوع پیوست. کانون این زمینلرزه در عمق ۳۰ کیلومتری درون اقیانوس هند با مختصات رومرکزی ۳٫۲۹۵N و ۹۵٫۹۸۲E واقع بوده است. این رخداد، با یک سونامی وسیع همراه بوده که پیامدهای فاجعهباری بهدنبال داشته است.
زلزله ۲۶ دسامبر ۲۰۰۴ با بزرگای گشتاوری ۹٫۱ بهعنوان سومین زلزله بزرگ دستگاهی ثبت شده دنیا در قرن اخیر محسوب میشود که دارای دوام گسلش بسیار طولانی بهمدت ۸٫۳ تا ۱۰ دقیقه بوده است. از جنبه زلزلهشناسی، زلزله ۲۰۰۴ اندونزی در اثر فعالیت زون فرورانش در عمق ۳۰ کیلومتری زیر دریا رخ داد و یک سری از سونامیهای بسیار مخرب در امتداد سواحل در اطراف اقیانوس هند ایجاد کرد، بهطوری که ارتفاع امواج سونامی در برخی مناطق به ۳۰ متر هم رسیده بود. در زمان وقوع زلزله ۲۰۰۴ اندونزی و سونامی متعاقب آن، هیچ سامانه هشدار پیشهنگامی برای سونامی وجود نداشت تا سونامی را تشخیص داده و به ساکنان حاشیه اقیانوس هند هشدار دهد وگرنه این هشدار میتوانست جان تعداد زیادی از مردم را در فاصله زمانی چند ساعته بین رخداد زلزله تا رسید امواج سونامی نجات دهد.
زلزله و سونامی ۲۰۰۴ اندونزی، کشورهای اندونزی، سریلانکا، هند، تایلند، مالدیو و سومالی را بهشدت تحت تاثیر قرار داد و شدت خرابی حاصل از آن حدود IX برآورد شده است. این سانحه یکی از مرگبارترین سوانح طبیعی در دوران کنونی بوده است، بهطوری که موجب مرگ ۲۳۰۰۰۰ نفر در ۱۴ کشور، زخمیشدن ۱۲۵۰۰۰ نفر، گم شدن ۴۵۷۵۱ نفر و بیخانمان شدن و مهاجرت بیش از ۶۰۰ هزار نفر شد.
سایر زمینلرزههای مهم دنیا در این روز:
تاریخ | زمان | Y | X | عمق | Mw | منطقه | مرجع |
۱۹۳۹/۱۲/۲۶ | ۲۳:۵۷:۲۳ | ۳۹٫۷۷۱ | ۳۹٫۵۷۷ | ۲۰ | ۷٫۸ | eastern Turkey | USGS |
۱۹۴۱/۱۲/۲۶ | ۱۴:۴۸:۰۶ | ۲۲٫۴۰۸ | ۹۹٫۸۱۴ | ۱۰ | ۷٫۲ | Myanmar-China border region | USGS |
۲۰۰۳/۱۲/۲۶ | ۱:۵۶:۵۴ | ۲۸٫۹ | ۵۸٫۲۸ | ۱۴ | ۶٫۵ | Bam- S. Iran | EHB |
۲۰۰۴/۱۲/۲۶ | ۰:۵۸:۵۳ | ۳٫۲۹۵ | ۹۵٫۹۸۲ | ۳۰ | ۹٫۱ | off the west coast of northern Sumatra | USGS |
۲۰۰۴/۱۲/۲۶ | ۴:۲۱:۳۰ | ۶٫۹۱ | ۹۲٫۹۵۸ | ۳۹٫۲ | ۷٫۲ | Nicobar Islands, India region | USGS |
۲۰۰۶/۱۲/۲۶ | ۱۲:۲۶:۲۱ | ۲۱٫۷۹۹ | ۱۲۰٫۵۴۷ | ۱۰ | ۷٫۱ | Taiwan region | USGS |