در ساعت ۰۷:۴۱ به وقت یو تی سی (۱۱:۴۱ به وقت محلی) ظهر روز چهارشنبه ۷ دسامبر ۱۹۸۸ (مطابق با ۱۶ آذر ۱۳۶۷) زمینلرزهای با بزرگا ۶٫۸ در منطقه اسپیتاک ارمنستان رخ داد. رومرکز این زمینلرزه در ناحیهای کوهستانی و در مختصات ۴۰٫۹۸۷N و ۴۴٫۱۸۵E و عمق آن ۵ کیلومتر گزارش شده است (منبع: USGS). به فاصله حدود ۳ دقیقه پس از زلزله اصلی، پسلرزهای با بزگا ۵٫۸ رخ داد و به شدت خرابیها و تلفات افزود. این زمینلرزه موجب مرگ حداقل ۲۵۰۰۰ نفر، زخمی شدن ۲۰۰۰۰ تن و ۵۱۴۰۰۰ تن بیخانمان در منطقه اسپیتاک و اطراف آن در شمال ارمنستان شد. بیش از ۲۰ شهر و ۳۴۲ روستا تحت تاثیر این زمینلرزه بوده و از این میان ۵۸ مورد بهطور کامل تخریب شدند و اقدامات امداد و نجات تنها دو تا سه روز بعد از زلزله نظاممند شد. شدت این زمینلرزه در ناحیه اسپیتاک برابر با X و در مناطق گیومری و اطراف آن حدود IX برآورد شده است. وقوع فوج پسلرزه ها با بزرگای حداکثر ۵ تا چند ماه پس از این رخداد در اطراف اسپیتاک ادامه داشت.
زلزله ۷ دسامبر ۱۹۸۸ اسپیتاک، زلزلهای با چرخه کامل (the whole cycle earthquake) محسوب می شود که دارای پیشلرزهها و پس لرزههای مشخصی بوده است. وقوع این زمینلرزه با ۱۰ کیلومتر طول گسلش سطحی و ۱٫۶ متر جابهجایی قائم بر روی یک گسل معکوس همراه بوده است. در ناحیه رومرکزی، زمینلغزشهای متعددی جادهها را مسدود کرده و خطوط برق به شدت آسیب دیدند. بهدلیل عمق کم، این زمینلرزه در مناطق بسیاری ازجمله کشورهای آذربایجان، ترکیه و همچنین شهرهای تبریز و ارومیه در شمال ایران نیز احساس شد.
مقالات پیشنهادی برای مطالعه بیشتر درمورد این زمینلرزه:
Cisternas, H. Philip, J. C. Bousquet, M. Cara, A. Deschamps, L. Dorbath, C. Dorbath, H. Haessler, E. Jimenez, A. Nercessian, L. Rivera, B. Romanowicz, A. Gvishiani, N. V. Shebalin, I. Aptekman, S. Arefiev, B. A. Borisov, A. Gorshkov, V. Graizer, A. Lander, K. Pletnev, A. I. Rogozhin & R. Tatevossian, 1989, “The Spitak (Armenia) earthquake of 7 December 1988: field observations, seismology and tectonics”, Nature ۳۳۹, ۶۷۵ – ۶۷۹ (۲۹ June 1989); doi:10.1038/339675a0.
Balassanian S.Y., et al.,1995, “Retrospective analysis of the Spitak earthquake”, Annali de Geofisca, 38, 345–۳۷۲٫
Hadjian, A. H., 1993, “ The Spitak, Armenia earthquake of 7 December 1988 – Why so much destruction?”, Soil Dynamics and Earthquake Engineering, ۱۲, ۱-۲۴٫
سایر زمینلرزه های مهم دنیا در این روز:
Date | Time | Y | X | Depth | Magnitude | Region | Source |
۱۹۲۸/۰۷/۱۲ | ۹:۱۴:۰۷ | ۴٫۱۹۱- | ۱۳۳٫۸۳۶ | ۱۵ | ۷ | near the south coast of Papua, Indonesia | USGS |
۱۹۴۴/۰۷/۱۲ | ۴:۳۵:۴۵ | ۳۳٫۶۸۲ | ۱۳۶٫۲۰۴ | ۱۵ | ۸٫۱ | near the south coast of western Honshu, Japan | USGS |
۱۹۷۹/۰۷/۱۲ | ۹:۲۴:۰ | ۳۴٫۰۳۳ | ۵۹٫۸۱۷ | ۳۱ | ۶٫۱ | Iran | NEIC |
۱۹۸۹/۰۷/۱۲ | ۱۳:۳۸:۴۵ | ۶٫۴۳۶- | ۱۴۶٫۳۸۳ | ۱۰۴٫۴ | ۷٫۱ | eastern New Guinea region, Papua New Guinea | USGS |
۱۹۸۹/۰۷/۱۲ | ۱۲:۵۹:۳۴ | ۲۵٫۹۱ | ۵۸٫۹۷ | ۱۰٫۱ | ۶ | Iran | EHB Bulletin |
۲۰۱۲/۰۷/۱۲ | ۸:۱۸:۲۳ | ۳۷٫۸۹ | ۱۴۳٫۹۴۹ | ۳۱ | ۷٫۳ | off the east coast of Honshu, Japan | USGS |