نوفه محیطی اخیرا به عنوان یکی از ابزارهای مفید برای مطالعه ساختار پوسته و حتی جبه بالایی مورد استفاده قرار گرفته است. مطالعات بسیاری در این مورد در مقیاس های مختلف انجام شده اند. در مطالعات کوچک مقیاس با استفاده از فواصل ایستگاهی کوچک، و بررسی فرکانس های بالا، نواحی کم عمق پوسته مورد بررسی واقع شده است. به همین ترتیب برای فواصل ایستگاهی بیشتر و فرکانس های پایین تر مطالعات متوسط و بزرگ مقیاسی انجام شده است.
در این پژوهش با توجه به در دسترس بودن داده های سه منطقه با فواصل ایستگاهی متفاوت روش مذکور مورد بررسی قرار گرفت. در یک مطالعه کوچک مقیاس و با بکارگیری یکماه نوفه محیطی ثبت شده در دو ایستگاه موجود در ارومیه به فاصله تقریبی ۱۶۰۰ متر، روش مذکور مورد آزمون قرار گرفت و پس از استخراج موج ریلی از همبستگی متقابل نگاشت های برداشت شده، منحنی پاشندگی سرعت گروه برای پریود های ۴/۵ – ۸ ثانیه محاسبه شد. سپس با وارون سازی مقادیر سرعت گروه، ساختار سرعتی بین دو ایستگاه ارائه گردید.
به منظور دست یابی به ساختارهای عمق تر، از نگاشت های نوفه محیطی ثبت شده در ۱۰ ایستگاه لرزه نگاری نصب شده در تهران در سال ۲۰۰۲ استفاده شده و به کمک محاسبه همبستگی متقابل بین مولفه های Z هر جفت ایستگاه، تابع گرین تجربی، و در واقع موج ریلی انتشار یافته بین دو ایستگاه بازسازی شد. این محاسبات بهترین وضوح موج ریلی را در بازه پریودیک ۲-۱۰ ثانیه نشان می دهد. سپس با استفاده از تحلیل های زمان- فرکانسی برای این موج ریلی بازسازی شده، محدوده سرعت های گروه مشخص شدند که بطور متوسط بین ۱- ۲/۵ کیلومتر بر ثانیه تغییر می کنند. سرانجام از برگردان مقادیر سرعت گروه، تغییرات سرعت موج برشی در اعماق زمین و با توجه به طول موج های محاسبه شده در فرکانس های مختلف بدست آورده شده و مدل هایی برای مسیر بین دو ایستگاه ارائه گردید.
از آنجاییکه در فواصل ایستگاهی بزرگتر انتظار مطالعه عمق بیشتری می رود، با استفاده از نوفه لرزه¬ای ثبت شده در ۱۲ ایستگاه لرزه نگاری موجود در قشم که فواصل بیشتری نسبت به ایستگاه های نصب شده در تهران داشتند، روش مذکور انجام شده و بررسی ساختارهای سرعتی صورت گرفت. همبستگی متقابل بین داده ها در بازه پریودیک ۵-۱۰ ثانیه دیده شد و محاسبات سرعت گروه انجام گردید. البته نمی توان این بررسی را یک مطالعه بزرگ مقیاس دانست، زیرا فواصل ایستگاهی به اندازه کافی بزرگ نبوده تا موج بتواند از نواحی عمیق تر پوسته عبور کند.
کاربرد نوفه های محیطی برای شناسایی ساختار حوضه های رسوبی با استفاده از تکنیک همبستگی متقابل/نوروزی چلچله مژگان
/توسط Arash Eslamiدر این پژوهش با توجه به در دسترس بودن داده های سه منطقه با فواصل ایستگاهی متفاوت روش مذکور مورد بررسی قرار گرفت. در یک مطالعه کوچک مقیاس و با بکارگیری یکماه نوفه محیطی ثبت شده در دو ایستگاه موجود در ارومیه به فاصله تقریبی ۱۶۰۰ متر، روش مذکور مورد آزمون قرار گرفت و پس از استخراج موج ریلی از همبستگی متقابل نگاشت های برداشت شده، منحنی پاشندگی سرعت گروه برای پریود های ۴/۵ – ۸ ثانیه محاسبه شد. سپس با وارون سازی مقادیر سرعت گروه، ساختار سرعتی بین دو ایستگاه ارائه گردید.
به منظور دست یابی به ساختارهای عمق تر، از نگاشت های نوفه محیطی ثبت شده در ۱۰ ایستگاه لرزه نگاری نصب شده در تهران در سال ۲۰۰۲ استفاده شده و به کمک محاسبه همبستگی متقابل بین مولفه های Z هر جفت ایستگاه، تابع گرین تجربی، و در واقع موج ریلی انتشار یافته بین دو ایستگاه بازسازی شد. این محاسبات بهترین وضوح موج ریلی را در بازه پریودیک ۲-۱۰ ثانیه نشان می دهد. سپس با استفاده از تحلیل های زمان- فرکانسی برای این موج ریلی بازسازی شده، محدوده سرعت های گروه مشخص شدند که بطور متوسط بین ۱- ۲/۵ کیلومتر بر ثانیه تغییر می کنند. سرانجام از برگردان مقادیر سرعت گروه، تغییرات سرعت موج برشی در اعماق زمین و با توجه به طول موج های محاسبه شده در فرکانس های مختلف بدست آورده شده و مدل هایی برای مسیر بین دو ایستگاه ارائه گردید.
از آنجاییکه در فواصل ایستگاهی بزرگتر انتظار مطالعه عمق بیشتری می رود، با استفاده از نوفه لرزه¬ای ثبت شده در ۱۲ ایستگاه لرزه نگاری موجود در قشم که فواصل بیشتری نسبت به ایستگاه های نصب شده در تهران داشتند، روش مذکور انجام شده و بررسی ساختارهای سرعتی صورت گرفت. همبستگی متقابل بین داده ها در بازه پریودیک ۵-۱۰ ثانیه دیده شد و محاسبات سرعت گروه انجام گردید. البته نمی توان این بررسی را یک مطالعه بزرگ مقیاس دانست، زیرا فواصل ایستگاهی به اندازه کافی بزرگ نبوده تا موج بتواند از نواحی عمیق تر پوسته عبور کند.