بررسی آسیب پذیری لرزه ای شبکه های آبرسانی منقطع مدفون با تمرکز بر رفتار غیر خطی اتصالات/بوربورعلیرضا

    شبکه­های آبرسانی از مهمترین زیرساختهای شهری هستند بطوری­که حیات جامعه شهری به خدمت­رسانی این شبکه­ها وابسته است. در طی زلزله­های گذشته خرابی­های زیادی در این شبکه­ها مشاهده شده است، که در نتیجه این صدمات، آسیبهای زیادی بطور مستقیم و غیر مستقیم متوجه ساکنین شده است. در مورد لوله­های منقطع اکثر خرابیها در محل اتصالات گزارش شده است[۱]. در این مطالعه، با در نظر گرفتن رفتار غیر خطی اتصالات، روشی دقیق برای ارزیابی رفتار لرزه­ای شبکه­های منقطع مدفون با ابعاد دلخواه تحت اثر انتشار امواج پیشنهاد شده است. در شبکه مورد بررسی، لوله­ها از جنس چدن نشکن و اتصالات در محل زانویی­ها و تبدیل­ها از نوع بولتد-گلند (Bolted-Gland) و بقیه از نوع تایتون (Tyton) هستند. رفتار تنش-کرنش مصالح با نمودار الاستیک-پلاستیک دو خطی ساده سازی شده است. در این روند ابتدا انواع مختلف اتصالات موجود در شبکه به­کمک روش­ اجزاء محدود و با المان SOLID مدل شده و سختی آنها در جهات مختلف با در نظر گرفتن اندرکنش بین لوله و واشر بدست آمده است. سپس شبکه مورد نظر با طول تقریبی ۱۰۰۰ متر با المان BEAM مدل شده و بجای تمامی اتصالات موجود از فنرهای غیر­خطی متناظر استفاده شده است. اندرکنش خاک ماسه­ای متراکم اطراف لوله نیز با فنرهای غیرخطی سه محوری بر اساس آیین نامه ASCE در راستای قائم، محوری و جانبی لحاظ شده است. با استفاده از نگاشت­های جابجایی سه زلزله مختلف و با در نظر گرفتن اختلاف فاز زمانی، تحلیل­های دینامیکی تاریخچه زمانی و دینامیکی نموی (Incremental Dynamic Analysis) بر روی شبکه انجام شده است. خروجی این تحلیل­ها تنش، جابجایی و دوران در هر نقطه دلخواه از شبکه است.  همچنین اثر تغییرات در سختی خاک، میرایی خاک و نیز سرعت موج عبوری بر روی رفتار شبکه بررسی شده است. پس از انجام تحلیل مشخص شد که تنش، جز در نقاط تقاطع خطوط لوله یا تغییر در راستای خط لوله، در هیچ ناحیه­ای از شبکه از حد الاستیک تجاوز نمی­کند و نقاط یاد شده می­توانند به عنوان نقاط بحرانی معرفی شوند. با در نظر گرفتن میزان دوران خطوط با قطر۲۰۰ و ۳۰۰ میلیمتر، مشاهده می­شود که با افزایش ۵۰ درصدی در قطر، میزان دوران­ها در حدود ۱۵% کاهش یافته­اند. البته این به معنای عملکرد بهتر لوله­های با قطر بالاتر نیست زیرا با افزایش قطر، حداکثر دوران مجاز (دوران بدون نشت و آسیب) کاهش می­یابد.