برآورد سرعت موج برشی لایه‌های تحت‌الارضی زمین در رشته‌های مختلف مهندسی از جمله ژئوتکنیک کاربرد فراوانی دارد. برای اندازه‌گیری سرعت موج برشی از روشهای مختلف آزمایشگاهی و صحرایی استفاده می‌شود. روشهای مبتنی بر ثبت آرایه‌ای امواج میکروترمور، که بر اساس خصوصیات ذاتی امواج سطحی استوار می‌باشد و از لحاظ اقتصادی و سرعت عمل بسیار مقرون به صرفه بوده و اعتماد پذیری آن در چندین پروژه مورد تایید قرار گرفته است، از جمله روشهای صحرایی است که به عنوان یک تکنیک پیشرفته جهت برآورد سرعت موج برشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تکنیک با ثبت همزمان آرایه‌ای ارتعاشات محیطی در موقعیت‌ها و ایستگاههای متفاوت، از دو روش کلی فرکانس عدد موج (f-k) و روش خود همبستگی مکانی (SPAC ) جهت برآورد مشخصات پراکندگی امواج سطحی استفاده می‌گردد و در نهایت با استفاده از الگوریتم‌های برگشتی، پروفیل سایت برآورد می‌گردد. در این پایان نامه پس از مرور و بررسی ادبیات فنی روشهای ارزیابی آرایه‌ای امواج میکروترمور و بررسی الگوریتم‌های برگشی به منظور کاربردی کردن و گسترش استفاده از این تکنیک، منطقه‌ای از تهران (پارک شقایق) که قبلاً مطالعات میدانی و آزمایشگاهی صورت گرفته بود، جهت انجام آزمایش آرایه‌ای انتخاب گردید. در این آزمایش، سنسورهای CMG-6TD به صورت سه دایره هم مرکز و شعاعهای ۲۵، ۳۵ و ۵۰ متر در قسمتی از فضای پارک، که بیشترین فاصله را با بزرگراه‌های اطراف داشت، مستقر گردیدند. در مجموع در این عملیات میدانی، دستگاههای لرزه‌نگاری سه مولفه‌ای به صورت همزمان به مدت ۱۵ ساعت با تعداد نمونه‌برداریSps 100 ارتعاشات محیطی را ثبت کردند. در ابتدا با استفاده از روش H/V فرکانس غالب ساختگاه در حدود ۰/۳۴HZ و پیک دیگری در فرکانس ۵HZ برآورد گردید و با استفاده از روابط تئوری، ایده‌های اولیه‌ای از وضعیت لایه‌های ساختگاه بدست آمد. در این بررسی مشخص گردید احتمالاً یک لایه کم سرعت m/s 150 با ضخامت تقریبیm 6 و یک لایه پر سرعت m/s 600 و با ضخامت تقریبیm 440 در ساختگاه مورد مطالعه قرار دارد. در ادامه به منظور بررسی حساسیت منحنی ضریب خود همبستگی به نحوه پارامتری کردن ساختار خاک، ساختگاه با در نظر گرفتن فرضیات مختلفی از نظر تعداد، عمق لایه‌های و براساس محدوده‌های مختلف سرعت موج برشی پارامتری شد و نتایج حاصله با نتایج مطالعات قبلی ژئوتکنیکی در ساختگاه مقایسه گردید. مطالعات مذکور نشان می‌دهد با در نظر گرفتن مدلهای چند لایه‌ای با حداقل تعداد لایه‌های سایت مورد مطالعه، نتایج مناسبتری از وضعیت ساختگاه بدست می‌اید و در صورتی که تعداد لایه‌های پیشنهادی بیشتر از تعداد لایه‌های سایت باشد، تغییرات ناچیزی در مقادیر سرعت موج برشی در پروفیل مشاهده می‌شود. همچنین پس از بررسی و مقایسه حاصل از تحلیل آرایه‌های مختلف، مشخص گردید بکارگیری تعداد لرزه‌سنج ۴ تا ۷ دستگاه نتایج بهتر و دقیق‌تری از پروفیل سرعت موج برشی استخراج گردید و استفاده از تعداد سنسورهای بیشتر، تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر بهبود نتایج ندارد. همچنین با بررسی نتایج تحلیل آرایه‌ها با روشهای f-k و Espac مشاهده شد که روش Espac نسبت به روش f-k در برآورد پروفیل سرعت موج برشی، خصوصاً در اعماق بیشتر از ۱۰۰ متر در این سایت، موفق‌تر عمل می‌کند.
کاربرد روش آرایه‌ای خردلرز‌ه‌ها در تعیین پروفیل سرعت موج برشی لایه های تحت‌الارضی در یک سایت نمونه/میرجلیلی مصطفی
/توسط Arash Eslamiبرآورد سرعت موج برشی لایه‌های تحت‌الارضی زمین در رشته‌های مختلف مهندسی از جمله ژئوتکنیک کاربرد فراوانی دارد. برای اندازه‌گیری سرعت موج برشی از روشهای مختلف آزمایشگاهی و صحرایی استفاده می‌شود. روشهای مبتنی بر ثبت آرایه‌ای امواج میکروترمور، که بر اساس خصوصیات ذاتی امواج سطحی استوار می‌باشد و از لحاظ اقتصادی و سرعت عمل بسیار مقرون به صرفه بوده و اعتماد پذیری آن در چندین پروژه مورد تایید قرار گرفته است، از جمله روشهای صحرایی است که به عنوان یک تکنیک پیشرفته جهت برآورد سرعت موج برشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تکنیک با ثبت همزمان آرایه‌ای ارتعاشات محیطی در موقعیت‌ها و ایستگاههای متفاوت، از دو روش کلی فرکانس عدد موج (f-k) و روش خود همبستگی مکانی (SPAC ) جهت برآورد مشخصات پراکندگی امواج سطحی استفاده می‌گردد و در نهایت با استفاده از الگوریتم‌های برگشتی، پروفیل سایت برآورد می‌گردد. در این پایان نامه پس از مرور و بررسی ادبیات فنی روشهای ارزیابی آرایه‌ای امواج میکروترمور و بررسی الگوریتم‌های برگشی به منظور کاربردی کردن و گسترش استفاده از این تکنیک، منطقه‌ای از تهران (پارک شقایق) که قبلاً مطالعات میدانی و آزمایشگاهی صورت گرفته بود، جهت انجام آزمایش آرایه‌ای انتخاب گردید. در این آزمایش، سنسورهای CMG-6TD به صورت سه دایره هم مرکز و شعاعهای ۲۵، ۳۵ و ۵۰ متر در قسمتی از فضای پارک، که بیشترین فاصله را با بزرگراه‌های اطراف داشت، مستقر گردیدند. در مجموع در این عملیات میدانی، دستگاههای لرزه‌نگاری سه مولفه‌ای به صورت همزمان به مدت ۱۵ ساعت با تعداد نمونه‌برداریSps 100 ارتعاشات محیطی را ثبت کردند. در ابتدا با استفاده از روش H/V فرکانس غالب ساختگاه در حدود ۰/۳۴HZ و پیک دیگری در فرکانس ۵HZ برآورد گردید و با استفاده از روابط تئوری، ایده‌های اولیه‌ای از وضعیت لایه‌های ساختگاه بدست آمد. در این بررسی مشخص گردید احتمالاً یک لایه کم سرعت m/s 150 با ضخامت تقریبیm 6 و یک لایه پر سرعت m/s 600 و با ضخامت تقریبیm 440 در ساختگاه مورد مطالعه قرار دارد. در ادامه به منظور بررسی حساسیت منحنی ضریب خود همبستگی به نحوه پارامتری کردن ساختار خاک، ساختگاه با در نظر گرفتن فرضیات مختلفی از نظر تعداد، عمق لایه‌های و براساس محدوده‌های مختلف سرعت موج برشی پارامتری شد و نتایج حاصله با نتایج مطالعات قبلی ژئوتکنیکی در ساختگاه مقایسه گردید. مطالعات مذکور نشان می‌دهد با در نظر گرفتن مدلهای چند لایه‌ای با حداقل تعداد لایه‌های سایت مورد مطالعه، نتایج مناسبتری از وضعیت ساختگاه بدست می‌اید و در صورتی که تعداد لایه‌های پیشنهادی بیشتر از تعداد لایه‌های سایت باشد، تغییرات ناچیزی در مقادیر سرعت موج برشی در پروفیل مشاهده می‌شود. همچنین پس از بررسی و مقایسه حاصل از تحلیل آرایه‌های مختلف، مشخص گردید بکارگیری تعداد لرزه‌سنج ۴ تا ۷ دستگاه نتایج بهتر و دقیق‌تری از پروفیل سرعت موج برشی استخراج گردید و استفاده از تعداد سنسورهای بیشتر، تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر بهبود نتایج ندارد. همچنین با بررسی نتایج تحلیل آرایه‌ها با روشهای f-k و Espac مشاهده شد که روش Espac نسبت به روش f-k در برآورد پروفیل سرعت موج برشی، خصوصاً در اعماق بیشتر از ۱۰۰ متر در این سایت، موفق‌تر عمل می‌کند.