در جلسه مشترک پژوهشگاه با سازمان نظام مهندسی مطرح شد:
“لزوم اجرایی سازی شناسنامه فنی ساختمان با درنظر گرفتن “استاندارد ملی ارزیابی و رتبه بندی کیفیت و ایمنی ساختمان ها”
به منظور بررسی زمینه های همکاری مشترک، رییس و جمعی از اعضای شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی؛ روز چهارشنبه، ۲۷ خرداد ۱۳۹۴، از پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله بازدید به عمل آوردند.
در این بازدید که محور اصلی آن، یافتن راهکارهایی به منظور ساخت و ساز اصولی و مطلوب بود؛ رییس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، به عنوان میزبان این جلسه، ضمن خوشامدگویی به حضار و تبیین تاریخچه پژوهشگاه به معرفی وظایف کلی پژوهشگاه بر اساس اساسنامه پرداخت و اهم این وظایف را در سه محور کلی وظایف: “حاکمیتی”، “پژوهشی” و “آموزشی” تعریف نمود.
دکتر “محمد کاظم جعفری” افزود: پایش وضعیت لرزه خیزی کشور توسط شبکه لرزه نگاری باندپهن پژوهشگاه و اطلاع رسانی و گزارش دهی به مسوولان ذیربط، اعزام گروه شناسایی به مناطق زلزله زده، ارتقای همکاری های بین المللی در زمینه کاهش خطرپذیری لرزه ای از جمله وظایف حاکمیتی پژوهشگاه و انجام تحقیقات کاربردی، بنیادی و تفضیلی در زمینه های مهندسی سازه، ژئوتکنیک، زلزله شناسی و مدیریت بحران از وظایف پژوهشی و تربیت نیروهای تخصصی از طریق برگزاری دوره های تحصیلات تکمیلی و دوره های کوتاه مدت تخصصی و نیز ارتقای آگاهی های همگانی در قالب وظایف آموزشی پژوهشگاه می گنجند.
وی در ادامه ضمن معرفی پژوهشکده های چهارگانه زلزله شناسی، مهندسی سازه، مهندسی ژئوتکنیک و زلزله شناسی و ماموریت ها و دستاوردهای هر یک از آنها، به تبیین فعالیت های مرکز پیش بینی زلزله و شبکه لرزه نگاری باندپهن پژوهشگاه پرداخت.
دکتر جعفری تهیه و تدوین اولین دستورالعمل بهسازی و مقاوم سازی کشور، تهیه آئین نامه های ساخت و ساز استاندارد و نیز تبدیل دو سوم از مدارس سراسر کشور از وضعیت ناامن به وضعیت امن با همکاری سازمان توسعه، نوسازی و تجهیز مدارس را از جمله دستاوردهای پژوهشکده مهندسی سازه، تعیین عمق و ضخامت پوسته زمین از زاگرس تا البرز، که فاکتوری اساسی برای مکان یابی زلزله ها بشمار می رود و مطالعات زلزله شناسی در طرح جامع کاهش خطرپذیری شهر تهران را از فعالیت های پژوهشکده زلزله شناسی پژوهشگاه عنوان نمود.
وی تعیین مشخصات دینامیکی سازه ها، مطالعات پهنه بندی و ریزپهنه بندی مناطق و شهرهای مختلف کشور، مطالعات مربوط به زمینلغزش، روانگرایی و نشست زمین را از جمله فعالیت های پژوهشکده مهندسی ژئوتکنیک و مطالعه ابعاد اجتماعی و اقتصادی زلزله ها را از فعالیت های پژوهشکده خطرپذیری و مدیریت بحران دانست.
رئیس پژوهشگاه، ساخت سنسورها و دیجیتایزر ۲۴ بیتی توسط اساتید و متخصصان پژوهشگاه به منظور توسعه و گسترش تعداد ایستگاه های لرزه نگاری در کشور را از اهم فعالیت های شبکه لرزه نگاری باندپهن پژوهشگاه دانسته و احداث سایتی در منطقه مشاء به منظور مونیتورینگ رفتار پوسته زمین از طریق GPS برای توسعه فعالیت های مربوط به پیش یابی زلزله که اخیراً توسط پژوهشگاه صورت گرفته را از جمله فعالیت های مرکز پیش بینی زلزله مطرح کرد.
دکتر جعفری همچنین از فعالیت آموزشی پژوهشگاه در دو بعد تحصیلات تکمیلی و آموزش همگانی یاد کرده و افزود: فعالیت های آموزشی پژوهشگاه در مقطع کارشناسی ارشد از سال ۸۳ و دکترا از سال ۸۵ آغاز و در حال حاضر ۲۰۰ دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و ۱۰۰ دانشجو در مقطع دکترا مشغول تحصیل می باشند. در مورد آموزش همگانی و ارتقای فرهنگ ایمنی در جامعه نیز پژوهشگاه از سال ۱۳۷۱ مانور سراسری زلزله و ایمنی را در مدارس کل کشور به اجرا درآورد که به موجب آن ترویج فرهنگ ایمنی از کودکان، که آمار قابل توجهی از جمعیت کشور را به خود اختصاص می دهند، آغاز و بواسطه آنها به والدین و خاتواده ها منتقل می شود.
وی در پایان سخنانش لزوم توجه به انجام مطالعات و پژوهشهای علمی از بعد لرزه خیزی منطقه مکران را مورد تاکید قرار داده و افزود: با توجه به مطرح شدن موضوع توسعه مناطق ساحلی نواحی جنوب شرقی ایران و پتانسیل لرزه خیزی آن، وقوع زلزله در این منطقه می تواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی منفی زیادی داشته باشد که نه تنها ایران، بلکه سایر کشورهای منطقه را هم متاثر می سازد.
در ادامه این جلسه، مشاور عالی پژوهشگاه با اشاره به نقش اجتناب ناپذیر ساخت و ساز ایمن بر توسعه پایدار کشور، چالش های عمده ساخت و ساز ایمن را برشمرد.
دکتر “محسن غفوری آشتیانی” افزود: اقتصادی کردن ایمنی به نحوی که صرفه اقتصادی تولیدکننده و مصرف کننده را دربرداشته باشد، بهبود مدیریت و نظارت بر ساخت و ساز به نحوی که سازوکار کنترل به صورت خودکار عمل کند، ممنوعیت ساخت و سازهای غیرفنی، الزامی کردن استفاده از مصالح استاندارد و بیمه و نیز تصویب قوانین و مقررات لازم برای جلوگیری از تخلفات ساخت و ساز از جمله راهکارهای رفع این چالش هاست.
وی در ادامه ضمن اشاره به مطالعات لازم برای رفع چالش های مذکور، اجرایی سازی “استاندارد ملی ارزیابی و رتبه بندی کیفیت و ایمنی ساختمان ها” از بعد کیفیت ایمنی، رفاه، زیست محیطی، انرژی و عملکرد مورد انتظار را مطرح نمود.
دکتر غفوری آشتیانی خاطرنشان کرد: طبق این برنامه رتبه بندی، ساختمان ها به چهار گروه: A، B ، C و D از عالی تا ضعیف طبقه بندی می شوند.
وی در پایان افزود: برای اجرای این برنامه در سطح جامعه، ضمن اینکه کیفیت مطلوب آن می تواند مردم را متاثر ساخته، این ظرفیت را دارد که در جامعه ایجاد نیاز نماید.
رییس سازمان نظام مهندسی ضمن مطلوب و ایده آل خواندن نظام مذکور، ماهیت آن را متشکل از شاخص های ترکیبی دانسته و گفت: اگرچه برای ایمنی ساختمان و شناسنامه فنی ملک، شاخص های مختلفی مطرح است؛ اما آنچه در حال حاضر با توجه به امکانات و بودجه کشور قابلیت اجرایی دارد، در نظر گرفتن تنها یک شاخص که به سازه اختصاص دارد، می باشد.
مهندس ترکان افزود: در حال حاضر سالیانه یکصد میلیون مترمربع ساخت و ساز شهری صورت می گیرد که اگر هزینه ساخت هر متر مربع به طور متوسط ۸۰۰ هزار تومان برآورد شود، مبلغی معادل ۸۰ هزار میلیارد تومان می شود و این در حالیست که کل بودجه ساخت و ساز کشور در سال ۹۴ مبلغی معادل ۳۹ هزار میلیارد برآورد شده است و این بدان مفهوم است که هزینه های ساخت و ساز دو برابر بودجه عمرانی کشور است.
وی تصریح کرد: در چنین شرایطی، نهادهایی مثل وزارت راه و شهرسازی، شهرداری ها و سازمان نظام مهندسی در وهله اول به فکر درآمدزایی و جبران کمبود بودجه هستند. مثلاً شهرداری ها ۸۰ درصد درآمدشان از ماده های ۵ و ۱۰۰ تامین می شود. اما با تمام این احوال به جرات می توان گفت که تمام دغدغه سازمان نظام مهندسی، صدور شناسنامه فنی برای ساختمان هاست که هویت ساختمان را مشخص کرده . گزارش سازه را بدهد.
مهندس “اکبر ترکان” افزود: برای ارتقای سطح ایمنی ساختمان ها، باید به نقطه ای برسیم که ایمنی ساختمان، مهمترین عامل تعیین کننده برای خربد خانه باشد. به عنوان مثال در حال حاضر خانم ها وقتی خانه ای را می بینند، قبل از هر چیزی به آشپزخانه آن توجه می کنند؛ این روال باید به نقطه ای برسد که کانون توجه خانم ها به ایمنی ساختمان و وضعیت استحکام آن سازه معطوف شود.
رئیس سازمان نظام مهندسی گفت: اگر بتوانیم مدل موفقی را در این زمینه برای تهران طراحی و اجرا کنیم، ناخداآگاه به همه کشور تسری خواهد یافت و سایر شهرها از آن الگوبرداری خواهند کرد.
دکتر “عبدالرضا سروقد مقدم”، رئیس پژوهشکده مهندسی سازه پژوهشگاه و دیگر سخنران این جلسه نیز با تاکید بر توجه به امر آموزش خاطرنشان ساخت: مردم برای اینکه وارد موضوعات ایمنی شده و بتوانند آن را در اولویت های انتخاب شان قرار دهند نیاز به شناخت و آگاهی از شاخص ها دارند. بنابراین اگر قالب شناسنامه فنی به نحوی با موضوعات زلزله آمیخته شود و روال آموزشی هم برای آن تعریف شود، می تواند مثمر ثمر باشد و تحول عظیمی ایجاد کند.
