قرار گرفتن ایران در یکی از مناطق لرزه خیز جهان و احتمال وقوع زلزله های مخرب در همه نقاط کشور، شناخت سرشت لرزهای ایران را از دیدگاه لرزه زمین ساختی و لرزه خیزی با اهمیت ساخته است. پژوهشکده زلزله شناسی با تاکید بر این مهم با هدف پژوهش، فناوری و آموزش در همه زمینه های زلزله شناسی با برنامه ها و وظایف تدوین شده برای رفع نیازهای کشور تشکیل شده است:
برنامه ها و اهداف:
- مطالعات و تحقیقات جامع تحلیلی، تجربی، صحرایی و دستگاهی با هدف شناسایی دقیق تر چشمه های لرزه ای (گسل ها)، ساختار پوسته و جبه ایران زمین، لرزه خیزی و خطر زمین لرزه؛
- پهنه بندی خطر لرزه ای، تهیه انواع نقشه های خطر زمین لرزه، گسل های فعال و تهیه کاتالوگ زمین لرزه های ایران؛
- تربیت متخصصین زلزله شناس در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی ژئوفیزیک – زلزله شناسی؛
- ارائه خدمات فنی و مشاوره ای در زمینه های زلزله شناسی، لرزه زمین‌ساخت و تحلیل خطر زمین لرزه؛
- همکاری های پژوهشی و فناوری با دانشگاه ها، مراکز پژوهشی، آموزشی و سازمان های در سطح ملی و بین‌المللی.
در حال حاضر گروه‌های پژوهشی پژوهشکده زلزله‌شناسی عبارتند از:
پژوهشکدۀ زلزله‌شناسی با توانمندی بیش از ۱۰۰ دستگاه لرزه‌نگاری و شتابنگاری پرتابل، توانایی پایش زون‌های لرزه‌زا و پسلرزه‌های زمین‌لرزه‌های بزرگ جهت شناسائی هندسه و سازوکار گسل های فعال را بطور همزمان در قالب چندین شبکه لرزه‌نگاری متراکم و موقت دارد. پایش پسلرزه های زمین‌لرزه‌های مخرب آوج، بم، زرند، قشم، سیلاخور بروجرد، فیروزآباد کجور، کاکی بوشهر، اهر-ورزقان، و سرپل ذهاب کرمانشاه، و نیز پایش لرزهای مناطق فعال و لرزه خیزی چون قیر-کارزین (فارس)، منجیل-رودبار، بروجن، میناب، تبریز، تهران-فیروزکوه، البرز مرکزی، دریاچه سدهای گتوند علیا، مسجد سلیمان، کرخه، سردشت، آزاد، جاوه، و نیروگاه اتمی بوشهر نمونه هایی از شبکه های لرزه نگاری موقت نصب شده در گذشته می باشند.
علاوه بر آن مرکز ملی پیش بینی زلزله و مرکز ملی شبکه لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه نیز با فراهم نمودن داده ها و تجهیزات مورد نیاز پژوهشگران این پژوهشکده، نقش و تاثیر مهمی در تحقق اهداف راهبردی پژوهشگاه ایفا می کنند.