آسیب پذیری و مقاوم سازی لرزه ای بیمارستان بتنی امام خمینی تبریز
فریبرز ناطقی الهی، حسین یاسایی
در این مقاله وضعیت لرزه خیزی منطقه، گزارش بازرسی از ساختمان بیمارستان امام خمینی تبریز و جمع آوری اطلاعات و ارزیابی آنها، تحلیل وضعیت موجود سازه و روشهای مقاوم سازی آن ارائه و در نهایت با استفاده از تحلیلهای دینامیکی غیرخطی از نظر رفتار لرزه ای، قابهای موجود با قابهای مقاوم شده مقایسه گردیده اند.
رفتار لرزه ای، طرح و تحلیل قابهای مهاربندی شده غیرهم محور با مفاصل برشی قائم
محمدقاسم وتر، J.G Bouwkamp پروفسور
در این مقاله، ابتدا طراحی یک قاب مهاربندی خارج از مرکز (EBF) با مفصل برشی قائم توضیح داده می شود. مبنای طراحی ملهم از طراحی قابهای (EBF) با مفاصل افقی می باشد. در این ارتباط شرایط خاص ظرفیت برشی و پایداری خارج از صفحه قاب مورد بررسی قرار می گیرند. سپس مراحل انجام آزمایش بر روی سیستم لرزه ای مقاوم یک ساختمان سه طبقه طراحی شده بر اساس موارد مذکور ارائه و نتیجه گیری می شود.
آزمایشهای ارتعاش محیطی در سدهای خاکی
محمدکاظم جعفری، محمد داودی
یکی از مناسبترین روشهای بررسی پارامترهای لرزه ای سدهای خاکی، انجام آزمایش در محل سد است. در آزمایشهای درجا، نگاشت ارتعاشات بدنه سد که به صورت طبیعی وجود دارند و یا به صورت مصنوعی ایجاد می گردند مطالعه می شوند و از نتایج آزمایشها برای ارزیابی و توسعه مدلهای ریاضی، بهبود بخشیدن به روشهای طراحی لرزه ای و برآورد نحوه کارکرد سدهای موجود در زمین‌لرزه‌های قوی استفاده می گردد. از بین انواع آزمایشهای ارتعاش محلی، آزمایش ارتعاش محیطی به دلیل مزایایی مانند هزینه پایین، بارگذاری پیوسته، سادگی حمل و نقل دستگاههای مورد نیاز آزمایش، زمان کوتاه آزمایش و … از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مقاله ابتدا تاریخچه انجام آزمایشهای ارتعاش محیطی در سدهای خاکی مرور و سپس به توضیح جایگاه این روش، انواع منابع ایجاد موج، نحوه انجام آزمایش و تفسایر نتایج پرداخته خواهد شد. در نهایت چندین مورد از آزمایشهای ارتعاش محیطی در سدهای خاکی تشریح می گردد.
دریافتهای زلزله شناختی از زمین‌لرزه ۱۷ اوت ۱۹۹۹ ایزمیت ترکیه
مهدی زارع، علی اکبر اسلامی، امیرمنصور فرهبد
زمین‌لرزه ۱۷ اوت ۱۹۹۹ (۲۶ مرداد ۱۳۷۸) ایزمیت (Izmit) ترکیه با بزرگای Mw=7.4 از مخربترین و پرتلفات ترین رویدادهای سده اخیر این کشور بوده است. این زمین‌لرزه طبق آمار رسمی حدود ۱۵۰۰۰ کشته و ۳۰۰۰۰ مفقود بر جای گذاشت. بر اساس تفسایر نگاشتهای ایستگاه مرکزی پژوهشکده زلزله شناسی، مطالعه توزیع تنجش در شمال غربی ترکیه، شمال دریای اژه و اطلاعات موجود در شبکه اینترنت این دریافتها حاصل شده است: فاصله مستقیم مرکز سطحی این زمین‌لرزه تا ایستگاه مرکزی پژوهشکده در حدود ۱۸ درجه یا ۲۰۰۰ کیلومتر تعیین شده است. این زمین‌لرزه بر اثر شکسته شدن قطعه ای از پهنه گسله آناتولی شمالی بعد از قطعه دره مودورنو که در سال ۱۹۶۷ شکسته شده بود، به وقوع پیوست. این گسلش بعد از قطعه مذکور تا زیر دریای مرمره به طول پنجاه کیلومتر ادامه دارد. سازوکار زمین‌لرزه، راستالغز با مؤلفه کششی به مقدار کم و روند راستگرد بوده، انرژی رها شده ۱۰۲۰×۴/۱ نیوتن- متر و نماد بزرگای آن در مقیاس جهانی Mw=7.4 تعیین شده است. ژرفای کانونی ر تا ۱۷ کیلومتر گزارش نموده اند که نمود موجهای سطحی در نگاشتهای پژوهشکده نیز کم ژرفا بودن آن را تأیید می نماید. منطقه “شدید لرزه” (Meizoseismal Region) محدود به پیرامون ایزمیت و گولچوک (Gulcuk) می شود در حالی که شدت پیین تر از آن، استانبول، یالووا، آداپازاری و چینارچیک را نیز تخریب نموده است.
معرفی شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن ایران
محمدرضا قائمقامیان، علی فاتحی، کارن آساتوریانس
زلزله شناسی به عنوان یکی از شاخه‌های مهم علم ژئوفیزیک بر اساس داده‌هایی موسوم به لرزه نگاشتها بنا گردیده است. جنبشهای مکانیکی ثبت شده زمین را لرزه نگاشت می گویند. تفسایر دقیقتر لرزه نگاشتها از یک سو درک ما را از پدیده زلزله به میزان زیادی بالا برده و از سوی دیگر در قرن حاضر در نتیجه پیشرفت در ساخت دستگاههای لرزه نگار به دلیل بهبود کیفیت داده‌ها پیشرفتهای قابل توجهی در علم زلزله شناسی حاصل شده است.
از جنبه‌های کاربردی بسیار مهم علم زلزله شناسی می توان تعیین ساختار داخلی زمین، شناسایی و مدلسازی چشمه‌های لرزه ای، طراحی سازه‌های مقاوم جهت کاهش تلفات جانی و خسارات مالی ناشی از وقوع زلزله و … را نام برد. بدیهی است که انجام صحیح و دقیق هر کدام از موارد مذکور بر اساس داده‌های با کیفیت بالا ومورد اطمینان امکان پذیر است.
ثبت داده‌های زلزله در گستره وسیعی از فرکانسها انجام می گیرد. امواج پیکری از زمین‌لرزه‌های منطقه ای، فرکانسهایی در گستره یک تا چند ده هرتز را نشان می دهند. امواج پیکری از زمین‌لرزه‌های دور دارای فرکانسهای۱/۰ تا ۱ هرتز می باشند. امواج سطحی گوشته بالایی دارای فرکانسهای ۰۱/۰ تا ۱/۰ هرتز هستند. همچنین دامنه امواج دریافت شده از زمین‌لرزه‌های کوچک و بزرگ بسیار متفاوت است. برای ثبت کل طیف و گستره دینامیکی وسیع ایجاد شده توسط چشمه‌های لرزه ای از مجموعه ای از دستگاهها با مشخصه‌های فرکانسی و سطوح بزرگنمایی مختلف در ایستگاههای لرزه شناسی استفاده می شود. این دستگاهها معمولاً متعلق به یکی از سه گروه زیر می باشند:
- دستگاههای کوتاه دوره (SP) با بیشینه بزرگنمایی در گستره دوره ۱/۰ تا ۱ ثانیه برای دریافت تمام موجهای لرزه ای حاصل از رویدادهای محلی، منطقه ای و موجهای پیکری دور لرزه ای با حداکثر بزرگنمایی ۱۰۴ تا ۱۰۵؛
- دستگاههای بلند دوره (LP) با بیشینه بزرگنمایی معمولاً در حدود ۱۰۳×۵ در دوره‌های ۱۰ ثانیه یا بیشتر در اصل برای دریافت موجهای سطحی؛
- دستگاههای باند پهن (BB) برای ثبت باند وسیعی از دوره‌ها از کسری از یک ثانیه تا چند صد ثانیه با بزرگنمایی ثابت [۱].
در چند دهه اخیر شبکه‌های لرزه نگاری در جهان نقش بسیار مهمی در ثبت و جمع آوری داده‌های مذکور و مطالعات مربوطه داشته اند و از این رو علم زلزله شناسی بخش قابل توجهی از پیشرفتهای خود را مرهون این شبکه‌ها می باشد .
