گزارش زمین‌لرزه ۱۳ اردیبهشت۱۳۸۴ طبریجان( بروجرد)ML 4/9

مسعود تقابنی ، آرش اسلامی
پژوهشکده زلزله شناسی، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

۱- معرفی رویداد

رخداد هشت زمین‌لرزه متوالی در فاصله زمانی سه روز با بزرگای ۴/۹-۲/۸=ML در استان لرستان (شهر بروجرد) باعث بروز خسارات جانی و مالی به این ناحیه گردید(جدول ۱). این زمین‌لرزه‌ها که در بسیاری از شهرهای استان لرستان و استانهای همجوار احساس گردید ، باعث ایجاد رعب و وحشت برای ساکنان این مناطق شد. در اثر این زمین‌لرزه‌ها و بخصوص زمین‌لرزه اصلی در ساعت ۱۲: ۵۱: ۱۱ روز سه شنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۴ (۴/۹=ML) به روستاهای طبریجان، کیدان، کپرجودکی، چگینی کش، پاپولک و گنجینه (جنوب- جنوب باختری شهر بروجرد) خساراتی وارد گردید، بنحوی که در روستای طبری جان علاوه بر تخریب واحدهای مسکونی یک نوزاد ۲ ماهه نیز کشته گردید. نگاره‌های ۱ الی ۱۰ خسارات وارد شده به برخی از این روستاها در اثر زمین‌لرزه را نشان می دهند.

جدول(۱) فهرست زمین‌لرزه‌های ثبت شده در شبکه لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی

Date	Time (UTC)	Time (Local)	Lat.	Lon.	Depth	ML	Region
۲۰۰۵/۰۵/۰۳	۱۶:۱۶:۴۷	۲۰:۴۶:۴۷	۳۳٫۳۴	۴۸٫۰۶	۱۴	۳٫۲	South-West of Khoramabad
۲۰۰۵/۰۵/۰۳	۰۷:۲۴:۲۶	۱۱:۵۴:۲۶	۳۳٫۹۳	۴۸٫۷۱	۱۴	۴٫۰	Borujerd
۲۰۰۵/۰۵/۰۳	۰۷:۲۱:۱۲	۱۱:۵۱:۱۲	۳۳٫۸۸	۴۸٫۸۵	۱۴	۴٫۹	Borujerd
۲۰۰۵/۰۵/۰۲	۲۲:۳۱:۲۳	۰۳:۰۱:۲۳	۳۳٫۷۹	۴۸٫۷۱	۱۷	۲٫۸	Borujerd
۲۰۰۵/۰۵/۰۱	۲۲:۰۱:۵۶	۰۲:۳۱:۵۶	۳۳٫۹۱	۴۸٫۷۲	۱۶	۳٫۰	Borujerd
۲۰۰۵/۰۵/۰۱	۲۰:۰۴:۰۷	۰۰:۳۴:۰۷	۳۳٫۹۳	۴۸٫۷۱	۱۷	۳٫۲	East of Borujerd
۲۰۰۵/۰۵/۰۱	۱۶:۰۵:۵۷	۲۰:۳۵:۵۷	۳۳٫۹۵	۴۸٫۷۵	۱۶	۲٫۹	North of Borujerd
۲۰۰۵/۰۵/۰۱	۱۵:۲۹:۵۸	۱۹:۵۹:۵۸	۳۳٫۹۲	۴۸٫۶۸	۱۴	۳٫۷	North-West of Borujerd

وقوع این زمین‌لرزه‌ها در یک فاصله زمانی کوتاه علاوه بر خسارات به روستاهای فوق الذکر در شهر بروجرد نیز رعب و وحشت زیادی ایجاد نمود بنحوی که بسیاری از مردم شبها را در چادرهای نصب شده در جای جای این شهر به صبح رساندند. (نگاره‌های ۱۱ و ۱۲).
وقوع هشت زمین‌لرزه در تاریخهای ۱۱ الی ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۴ در منطقه بروجرد، رخداد ۱۷ زمین‌لرزه متوالی با بزرگای ۴-۲/۵=ML در فاصله زمانی ۱ الی ۷ آذر ۱۳۸۳ در منطقه پلدختر و موارد مشابه دیگر همگی دلالت بر فعالیت بالای لرزه ای این بخش از پوسته ایرانزمین دارند.
با توجه به افزایش فعالیت لرزه خیزی در منطقه، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله یک تیم کارشناسی به منظور شناسائی اولیه منطقه زلزله زده و نصب و راه اندازی یک شبکه لرزه نگاری موقت با توانمندی ۶ ایستگاه لرزه نگاری به منطقه اعزام نمود. بر طبق بررسی های صحرایی و بازدید از مناطق زلزله زده زمین‌لرزه‌های ۱۳-۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۴بنظر می رسد که روستاهایی که خسارات زیادی به آنها وارد گردیده است (طبریجان، کیدان، کپرجودکی) در حریم گسل قلعه حاتم قرار داشته و بنظر می رسد که زمین‌لرزه‌های یاد شده در اثر فعالیت این گسل رخ داده اند. ایستگاههای شبکه موقت لرزه نگاری در شهرهای بروجرد، نهاوند، دورود، چغلوندی، الشتر و توره نصب و راه اندازی گردید. بدیهی است با دریافت اطلاعات لرزه ای تفصیلی از منطقه و اطلاعات ثبت شده در ایستگاههای ششگانه این شبکه موقت(شکل ۱) و مطالعه خرد زمین‌لرزه‌های منطقه به طور دقیقتری در خصوص گسل مسبب این رویدادها نظر داد.

۲- لرزه زمینساخت منطقه

استان لرستان به علت قرار داشتن بر روی استان لرزه زمینساخت زاگرس از نواحی لرزه خیز ایران می باشد. وقوع زمین‌لرزه‌های مخرب در سیمره، سایروان، دره سیلاخور، بروجرد و … در ادوار مختلف تاریخی بهترین گواه لرزه خیزی این منطقه می باشد.
پژوهشگران متعددی صفحه ایران را به بخشهای مختلف زمینساختی تقسیم نموده اند و در اکثر این تقسیم بندیها استان لرستان در پهنه زاگرس قرار می گیرد. لرستان در واقع بخشی از رشته کوههای چین خورده- رانده شده زاگرس می باشد. براساس مطالعات بربریان (۱۹۹۵) زاگرس را می توان براساس داده‌های مورفوتکتونیکی، لرزه ای، ساختاری و رخساره‌های رسوبی به پنج واحد تقسیم کرد که هر بخش با گسله‌های ژرفی پی سنگ و به طور عام پنهان از یکدیگر جدا می شوند.
وقوع زمین‌لرزه‌های زاگرس ناشی از کوتاه شدگی پی سنگ زاگرس در اثر تغییر عملکرد گسلهای عادی پی سنگ (با شیبی به سمت شمال خاور) به صورت گسلهای معکوس با شیب زیاد، درنظر گرفته می شود. در اکثر زمین‌لرزه‌های این ناحیه وجود یک گسلش رانده با مولفه امتدادلغز یا گسل امتداد لغز با مولفه شیب لغز معکوس قابل توجه می باشند.
درخصوص علت وقوع زمین‌لرزه‌های متعدد در پهنه زاگرس می توان اشاره کرد که به علت قرارگرفتن پهنه ایران بین صفحه‌های عربی و اوراسیا از یکسو و حرکت صفحه عربی به سوی اوراسیا (با سرعت حدود ۵/۳ سانتیمتر در سال) از سوی دیگر، پهنه ایران به صورت مداوم دارای فرم دگرشکلی منحصر به فردی می باشد. مرز فلات ایران با صفحه عربی گسل اصلی تراستی زاگرس است. بخشی از دگرشکلهای ناشی از حرکت صفحه عربی و نیروهای فشارشی حاصل از این حرکت در پهنه زاگرس به صورت رخدادهای زمین‌لرزه نمایان می باشد و هر از چندگاهی زمین‌لرزه‌های مخربی در این پهنه رخ می دهند.

۳- گسلهای فعال اصلی منطقه

به طور کلی روندهای ساختاری فعال و گسلهای لرزه زا در زاگرس امتداد شمال باختری-جنوب خاوری دارند و اصلی ترین این گسلها در محدوده استان لرستان (شکل ۲) به شرح ذیل می باشند.

شکل(۲) نقشه گسلهای اصلی و زمین‌لرزه‌های رویداده در استان لرستان.

*

• گسل اصلی جوان زاگرس (MRF)
  گسل اصلی جوان زاگرس (MRF) به عنوان یک گسل امتدادلغز راستگرد جنبا و لرزه زا با روندی شمال باختری- جنوب خاوری در ادامه شمال باختری گسل معکوس اصلی زاگرس (Main Zagros Reverse Fault) شناسایی شده است. شواهد زمین شناسی دال بر جابجایی راستگرد به میزان ۱۰ تا ۶۰ کیلومتر توسط بخشهای دورود و نهاوند از گسل اصلی امروزی گزارش شده است(جکسون و همکاران، ۱۹۸۴). بنا به نظر بربریان جابجایی راستگرد حدود ۱۹۷ کیلومتر در ناحیه نهاوند- دورود قابل مشاهده است. اگر لغزش در سطح این گسل از پلیوسن (۵ میلیون سال پیش) شروع شده باشد، نرخ میانگین لغزش سالانه این گسل ۴۰ میلی متر خواهد بود. قابل توجه است که بخشهایی از گسل اصلی جوان که سبب جابجایی راستگرد گسل معکوس اصلی زاگرس شده اند (بخشهای دورود، نهاوند، صحنه و دینور از MRF) فعالیتهای لرزه زایی بیشتری نسبت به سایر بخشهای این گسل (بخشهای سرتخت، مروارید، مریوان و پیرانشهر) نشان می دهند.
  سازوکار ژرفی زمین‌لرزه‌ها و توان لرزه زایی گسل اصلی جوان زاگرس از سایر زلزله‌های کمربند چین خورده-رانده زاگرس متفاوت است. این زمین‌لرزه‌ها واجد بزرگای بیشتری نسبت به سایر زمین‌لرزه‌های این کمربند بوده و یک سازوکار ژرفی گسلش امتدادلغز با مؤلفه معکوس را نشان می دهند. این گسل در تمامی درازای خود از دینور در شمال باختری، با رویداد زمین‌لرزه فارسینج ( ۱۳۳۶/۹/۲۲=Ms) تا دریاچه کهر در جنوب خاور با وقوع زمینلرزه سیلاخور ( ۱۲۸۷/۱۱/۳ با بزرگای ۷/۴=Ms ) و زمین‌لرزه‌های تاریخی منطقه گسیخته شده است.
• گسل معکوس اصلی زاگرس (MZRF)
  این گسل به عنوان یک مرز ساختاری با تغییرات اساسی در تاریخچه رسوبگذاری، جغرافیای گذشته و لرزه خیزی مطرح شده است. گسل معکوس اصلی زاگرس با امتدادی شمال باختری- جنوب خاوری از باختر ایران تا شمال ناحیه بندرعباس گسترش دارد. بنابر نظر بربریان ۱۹۹۵ هیچ گونه گواهی بر گسیختگی تاریخی یا قرارگیری پهنه‌های مهلرزه ایی زمین‌لرزه‌هایی با بزرگای زیاد در طول این گسل وجود ندارد.
• گسل لرزه خیز دورود
  گسل دورود به عنوان بخشی از گسل اصلی امروزی زاگرس مسبب رویداد زمین‌لرزه ویرانگر سیلاخور ۱۲۸۷/۱۱/۳ هـ.ش با بزرگای ۷/۴=Ms بوده است. پرتگاه گسلی ایجاد شده در اثر رویداد زمین‌لرزه ۱۲۸۷/۱۱/۳هـ.ش سیلاخور با جابجایی قائم سطح زمین به میزان ۱ متر همراه بوده است. این گسل از نزدیکی ارجنک با روند W45N به درازای تقریبی ۱۰۰ کیلومتر تا نزدیکی بروجرد قابل تعقیب است. رودخانه‌های متعددی براثر گسل دورود منطبق می باشند که از این جمله به رودهای «گهروماربورا» می توان اشاره نمود. دریاچه کهر به احتمال زیاد در اثر بسته شدن دره گهر توسط یک سنگ ریزش عظیم (قبل از سال ۱۲۶۸ هـ.ش) ضمن وقوع زلزله ایی مخرب و ویرانگر تشکیل شده است. این گسل در نزدیکی دریاچه گهر، مرز بین توالی سنگهای پالئوزوئیک و مزوزوئیک در شمال خاور را با سنگ آهکهای کرتاسه در جنوب باختر تشکیل می دهد. در شمال باختر شهر دورود، گسل دورود در مرز جنوبی دشت سیلاخور قرار دارد. اثر گسل دورود را با تعقیب چشمه‌های آبی که در دره سیلاخور مشاهده می شوند، می توان شناسایی نمود. باتوجه به اثر گسلی دورود به صورت خطی مستقیم در سطح زمین (از رشته کوهها در جنوب خاور تا نهشته‌های دره سیلاخور در شمال باختر) سطح گسل مذکور واجد شیبی قائم است. به طور خلاصه، پس از رویداد ویرانگر ۱۲۸۷/۱۱/۳ هـ.ش سیلاخور، جنبش و فعالیت مجدد گسل دورود با وقوع دو زمین‌لرزه با بزرگای ۵
• گسل عادی قلعه حاتم
  گسل لرزه زای دورود در نزدیکی بروجرد به گسل تقریباً شمالی-جنوبی قلعه حاتم ختم می شود. گسل قلعه حاتم، گسل نهاوند را از دورود جدا می کند.گسل قلعه حاتم باعث افتادگی بلوک خاوری این گسل به میزان ۱۰ متر شده است. از نظر مفاهیم ریخت شناختی، دره سیلاخور در شمال باختر به گسل قلعه حاتم محدود می شود. همانطوری که در بخش معرفی رویداد در این گزارش اشاره گردید، بنظر می رسد که فعالیت این گسل باعث رویداد زمین‌لرزه‌های اخیر بروجرد گردیده است.
• گسل کواترنری نهاوند
  گسل نهاوند با طولی حدود ۵۵ کیلومتر از باختر بروجرد (در جنوب خاور) تا شمال باختر نهاوند با روند ۴۰ W N قابل شناسایی است. این گسل به موازات گسل لرزه خیزی دورود با جابجایی اثر آن به میزان ۳ کیلومتر به سمت شمال خاور قابل مشاهده می باشد. گسل نهاوند از بخشهای کوتاه و متعددی تشکیل گردیده است.

۴- لرزه خیزی منطقه

همانطور که در بخشهای پیشین اشاره گردید، منطقه زاگرس از مهمترین مناطق زلزله خیز ایران می باشد و رویدادهای مکرر زمین‌لرزه در تاریخ به این منطقه نسبت داده شده است(شکل ۲). در جدول ۲ فهرست زمین‌لرزه‌های دستگاهی محدوده استان لرستان نشان داده شده است .
در ادامه این گزارش به زمین‌لرزه‌های مهم پیشین در این بخش اشاره می کنیم.

جدول(۲) زمین‌لرزه‌های دستگاهی رویداده در استان لرستان(برگرفته از وب سایت پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی )

HTML clipboard

Date	Time(UTC)	Lat.	Lon.	Depth	mb	MS	ML	Reference
۱/۲۳/۱۹۰۹	۲:۴۸:۰۰	۳۳	۵۰		۷٫۴			BS
۳/۲۱/۱۹۲۲	۱۶:۵۶:۱۲	۳۳	۵۰		۵٫۵			ISS
۱۱/۱۵/۱۹۲۷	۱۷:۳۹:۱۲	۳۳٫۵	۴۸		۴٫۷			ISS
۷/۱۵/۱۹۲۹	۷:۴۴:۰۷	۳۳٫۷	۴۹٫۴		۶٫۵			ISS
۱۰/۲۷/۱۹۲۹	۱۶:۴۲:۵۷	۳۳٫۵	۴۸		۵			ISS
۱/۲۲/۱۹۳۲	۰:۴۸:۵۶	۳۳٫۵	۴۸		۵			ISS
۲/۲۴/۱۹۳۶	۱۶:۲۹:۳۱	۳۳٫۵	۴۸		۵			ISS
۱۱/۴/۱۹۳۹	۱۰:۴۸:۲۰	۳۳٫۵	۴۸٫۵		۶			BOM
۸/۲۸/۱۹۴۱	۰:۱۸:۳۵	۳۳٫۴	۴۷٫۳		۴٫۷			ISS
۳/۱۲/۱۹۴۵	۱:۳۸:۵۶	۳۳٫۴	۴۷٫۳		۴٫۷			ISS
۱۲/۴/۱۹۵۵	۱۴:۰۲:۰۵	۳۳٫۵	۴۸٫۷		۵٫۲			ISS
۸/۱۴/۱۹۵۸	۱۱:۵۸:۳۹	۳۴٫۱۵	۴۷٫۷۴		۵٫۷			ISS
۹/۳/۱۹۵۸	۱:۳۴:۰۶	۳۴	۴۷		۵			USCGS
۳/۲/۱۹۵۹	۱۱:۵۴:۱۷	۳۳٫۱۲	۴۹٫۴۶		۵٫۲			ISS
۴/۲/۱۹۶۰	۲۳:۳۳:۰۸	۳۴٫۲	۴۸٫۱۹		۴٫۵			ISS
۶/۲/۱۹۶۰	۱۲:۴۲:۳۸	۳۳٫۰۵	۴۸٫۷۸		۵٫۲			ISS
۱۰/۳/۱۹۶۱	۹:۳۴:۵۲	۳۴٫۳	۴۷٫۹	۵۹	۴٫۸			USCGS
۱۰/۲۸/۱۹۶۱	۱۰:۴۶:۴۳	۳۳٫۳۳	۴۸٫۷۴	۵۹	۵			ISS
۱۱/۹/۱۹۶۲	۱:۴۴:۲۵	۳۳٫۵۳	۴۷٫۱۶	۵۶	۵٫۲			ISS
۶/۳۰/۱۹۶۳	۷:۴۱:۰۷	۳۳٫۲	۴۹٫۲	۳۸	۵٫۱			USCGS
۱۱/۲۶/۱۹۶۴	۴:۴۹:۰۱	۳۲٫۹۴	۴۹٫۰۹	۹۹	۴٫۵			ISC
۹/۸/۱۹۶۵	۵:۳۵:۴۴	۳۲٫۹	۴۸٫۴	۵۰	۴٫۷			USCGS
۱۲/۱۸/۱۹۶۷	۲۲:۴۹:۲۸	۳۳٫۴۶	۴۶٫۹۵	۴۹	۴٫۶			ISC
۵/۲۲/۱۹۶۸	۱۸:۳۶:۰۷	۳۳٫۱۶	۴۹٫۲۵	۵۱	۴٫۶			ISC
۱۰/۳۱/۱۹۶۹	۸:۵۳:۲۶	۳۳٫۲	۴۷٫۹	۵۱	۵			USCGS
۶/۷/۱۹۷۰	۱۷:۴۸:۳۳	۳۳	۴۹٫۴	۵۰	۴٫۷			USCGS
۱/۶/۱۹۷۳	۲۰:۰۱:۵۱	۳۳٫۱	۴۸٫۳۳	۷۰	۴٫۶			ISC
۱۱/۵/۱۹۷۳	۵:۳۶:۰۶	۳۲٫۹۶	۴۹٫۵۳	۵۴	۴٫۵			ISC
۱/۷/۱۹۷۴	۱۵:۲۴:۳۸	۳۳٫۳	۴۷٫۹	۳۲	۵			USERL
۱/۷/۱۹۷۴	۱۵:۲۹:۳۳	۳۳٫۳	۴۷٫۹	۳۶	۴٫۸			USERL
۱۱/۲۷/۱۹۷۴	۷:۳۹:۱۵	۳۳٫۲	۴۶٫۹	۳۱	۴٫۹			USERL
۱۲/۲۷/۱۹۷۴	۲۳:۰۳:۲۸	۳۳٫۲	۴۶٫۹۷	۴۹	۴٫۷			ISC
۹/۱/۱۹۷۵	۲۳:۱۵:۵۲	۳۳٫۳۲	۴۹٫۱	۱۶	۴٫۹			USERL
۱۱/۷/۱۹۷۶	۱۱:۳۹:۳۷	۳۳٫۲۳	۴۷٫۹۶	۵۱	۵٫۵			USERL
۱۱/۱۵/۱۹۷۶	۸:۳۶:۴۳	۳۳٫۲۵	۴۷٫۹۳	۴۹	۵٫۴			USERL
۱/۴/۱۹۷۷	۱۶:۰۹:۵۸	۳۳٫۰۹۴	۴۷٫۹۲۳	۴۵	۵٫۱			USCGS
۱/۱۸/۱۹۷۷	۸:۴۸:۵۴	۳۳٫۱۵۷	۴۷٫۹۹۷	۴۸	۵٫۲			USCGS
۵/۱۱/۱۹۷۷	۲۳:۴۶:۱۶	۳۳٫۲۲۵	۴۸٫۰۰۱	۳۳	۴٫۸			USCGS
۳/۳/۱۹۷۸	۲:۴۲:۴۷	۳۲٫۹۱۶	۴۹٫۵۸۴	۳۳	۴٫۸			USCGS
۶/۲۲/۱۹۷۸	۱۹:۰۶:۰۲	۳۳٫۰۲۲	۴۸٫۰۴۷	۳۳	۴٫۷	۴٫۲		USCGS
۷/۲۴/۱۹۷۸	۱۵:۵۹:۵۱	۳۳٫۰۸۳	۴۸٫۷۳۲	۵۵	۴٫۷	۳٫۶		USCGS
۳/۳۱/۱۹۸۰	۹:۵۰:۱۰	۳۳٫۴۹۷	۴۸٫۳۱۴	۳۳	۴٫۶			USCGS
۱۱/۱۷/۱۹۸۱	۱۰:۴۵:۴۴	۳۳٫۲۰۲	۴۷٫۷۰۸	۳۳	۴٫۵			USCGS
۱۲/۲۴/۱۹۸۱	۲۲:۰۰:۵۱	۳۳٫۱۴۳	۴۹٫۷۳۵	۳۳	۴٫۷	۴		USCGS
۹/۱/۱۹۸۲	۷:۵۲:۲۷	۳۳٫۶۶۸	۴۸٫۹	۳۳	۴٫۹	۳٫۵		USCGS
۳/۱۲/۱۹۸۵	۱۹:۰۶:۳۷	۳۳٫۳۶۶	۴۹٫۴۶۳	۳۳	۴٫۵			USCGS
۱۱/۲۳/۱۹۸۵	۱۹:۳۱:۵۸	۳۳٫۵۰۸	۴۸٫۷۸۹	۴۴	۴٫۸			USCGS
۹/۹/۱۹۸۷	۲۳:۲۹:۳۰	۳۳٫۷۱	۴۷٫۱۲۵	۶۸	۴٫۷			USCGS
۲/۱۹/۱۹۸۸	۴:۵۲:۲۳	۳۳٫۶۵۸	۴۶٫۹۰۱	۸۸	۴٫۶			USCGS
۱۰/۱۰/۱۹۸۹	۱۴:۵۷:۴۲	۳۳٫۴۵۸	۴۸٫۶۸۱	۳۳	۴٫۵			USCGS
۱/۱۶/۱۹۹۰	۱۴:۱۸:۰۹	۳۳٫۲۱۸	۴۶٫۷۷۶	۱۲	۴٫۷			USCGS
۵/۲۴/۱۹۹۰	۱۵:۱۲:۱۷	۳۲٫۹۴۴	۴۶٫۸۰۱	۵۹	۴٫۹			USCGS
۸/۴/۱۹۹۰	۳:۴۸:۳۵	۳۲٫۹۷	۴۷٫۷۹۳	۷۱	۴٫۵			USCGS
۶/۱۹/۱۹۹۱	۲۳:۱۷:۱۲	۳۳٫۷۰۳	۴۷٫۰۳۷	۱۰	۴٫۶			USCGS
۷/۷/۱۹۹۱	۱۷:۲۶:۱۵	۳۳٫۴۲۷	۴۸٫۳۱۴	۶۴	۴٫۵			USCGS
۱۲/۱۴/۱۹۹۱	۱۴:۳۰:۴۳	۳۳٫۲۳۱	۴۷٫۶۰۷	۲۳	۴٫۹			USCGS
۳/۷/۱۹۹۴	۱۰:۵۴:۵۷	۳۳٫۱۴۶	۴۸٫۰۳۳	۲۶	۴٫۸	۴٫۲		USGS
۳/۲۵/۱۹۹۵	۱۱:۵۶:۴۷	۳۳٫۸۳	۴۷٫۹	۳۳	۴٫۶			USGS
۴/۱۰/۱۹۹۷	۴:۴۳:۰۲	۳۳٫۲۸	۴۷٫۷۱	۳۳	۴٫۶			USGS
۵/۲۶/۱۹۹۷	۱:۴۹:۳۴	۳۲٫۹۴	۴۷٫۰۳	۳۳	۴٫۷			USGS
۶/۲/۱۹۹۷	۳:۵۴:۴۲	۳۳٫۹۶	۴۸٫۲۹	۲۷	۴٫۷			USGS
۱۱/۱۸/۱۹۹۷	۶:۵۶:۵۷	۳۳٫۰۵	۴۸٫۰۸	۳۳	۴٫۶			USGS
۱۰/۴/۱۹۹۸	۰:۴۲:۵۱	۳۳٫۲۲	۴۷٫۱۵	۳۳	۵٫۳	۴٫۹		USGS
۱۰/۵/۱۹۹۸	۲:۵۲:۱۳	۳۳٫۳۴	۴۷٫۳۳	۳۳	۵٫۲	۴٫۹		USGS
۸/۱/۱۹۹۹	۱۹:۲۲:۵۲	۳۳٫۸۵	۴۸٫۳۹	۳۳	۴٫۶			USGS
۱۲/۲۵/۱۹۹۹	۳:۳۹:۲۹	۳۳٫۳۳	۴۷٫۱	۳۳	۴٫۷			USGS
۸/۵/۲۰۰۱	۱۱:۵۸:۴۵	۳۳	۴۷٫۵۷	۳۳	۴٫۵			NEIC
۲/۱۹/۲۰۰۲	۱۵:۴۱:۰۶	۳۳٫۲۴	۴۷٫۲۶	۳۳	۴٫۶			NEIC
۱۰/۲۵/۲۰۰۲	۲۱:۴۸:۰۵	۳۳٫۰۴	۴۸٫۹	۳۳	۴٫۶			NEIC
۱۱/۲۱/۲۰۰۴	۲۱:۳۷:۲۲	۳۳٫۲۶	۴۷٫۹۳	۱۸			۴٫۶	IIEES
۱۱/۲۱/۲۰۰۴	۲۱:۴۵:۳۴	۳۳٫۳۸	۴۷٫۸۵	۱۳			۴٫۸	IIEES
۱۱/۲۲/۲۰۰۴	۴:۳۴:۴۷	۳۳٫۳۶	۴۷٫۹۹	۱۴			۴٫۸	IIEES
۵/۳/۲۰۰۵	۷:۵۴:۳۲	۳۳٫۸۸	۴۸٫۸۵	۱۴			۴٫۹	IIEES

• زمین لغزه کهن سیمره (۱۱۰۰۰ سال پیش)
  زمین لغزه سیمره در زاگرس با حجمی از واریزهها به میزان ۲۰۰۰۰ متر معکب یکی از بزرگترین زمین لغزه‌های گزارش شده در نیمکره خاوری کره زمین بوده که احتمالاً در اثر وقوع یک زمین‌لرزه عظیم تشکیل شده است.در بیش از ۰۰۰ ۱۰ سال پیش، لغزش قطعه ای از سنگ آهکهای آسماری (ترشیاری) به طول ۱۵ کیلومتر و ضخامت ۳۰۰ متر از دامنه شمالی تاقدیس کبیرکوه در رشته کوههای زاگرس باعث تخریب و ویرانی دو روستا و یک پل گردیده است. این قطعه حدود ۲۰ کیلومتر از محل اولیه خود به سمت جنوب لغزیده است. رویداد این زمین لغزش با تشکیل دریاچه‌هایی همراه بوده که رسوبات آنها در شمال باختر این زمین لغزه (باختر روستای میرآباد) مشاهده می شود. بنابر سن سنجی رسوبات قاعده این دریاچه‌های قدیمی به روش رادیو کربن، سن تشکیل آنها ۱۲۰±۳۷۰، ۱۰ سال قبل تعیین شده است.
  زمین لغزه سیمره به احتمال زیاد در اثر فعالیت گسل جنبای کبیرکوه به صورت یک گسل معکوس لرزه زا که در یال جنوب باختری این تاقدیس قرار دارد، تشکیل شده است. لازم به تذکر است که دره شهر (باختر زمین لغزه سیمره) به واسطه رخداد زمین‌لرزه ۲/۴/۲۵۱ هـ.ش سیمره با بزرگای ۸/۶=Ms ویران شده است.
• تشکیل دریاچه گهر- زمین لغزه کهن اشتران کوه
  دریاچه گهر (۲۹ کیلومتری جنوب خاور دورود) به احتمال زیاد در اثر وقوع یک زمین‌لرزه به بزرگای زیاد بوجود آمده است. درواقع، این دریاچه به واسطه بسته شدن دره توسط یک سنگ ریزش عظیم تشکیل گردیده است. دریاچه کوهستانی گهر که بر روی گسل اصلی امروزی زاگرس (بخش دورود) قرار دارد، بر پهنه رومرکزی زمین‌لرزه فاجعه بار دره سیلاخور ۳/۱۱/۱۲۸۷ هـ.ش با بزرگای ۴/۷=Ms منطبق است. بنابراین این دریاچه احتمالاً در اثر جنبش گسل دورود و رویداد یک زمین لغزش-سنگ ریزش تشکیل گردیده است.
• زمین‌لرزه ۲ تیر ۲۵۱ هـ.ش سیمره (۸۷۲/۶/۲۲ م.)
  در ۲۵۱/۴/۲ هـ. ش زمین‌لرزه ای به دنبال پیش لرزه‌های آسیب رسانش که در روز پیش روی داده بود، منطقه سیمره را ویران کرد. باروی شهر سیمره فرو ریخت و حدود ۲۰۰۰۰ تن کشته شدند. این زمین‌لرزه احتمالاً به شهر سایروان نیز آسیب رسانده است. زلزله سیمره به احتمال زیاد در عراق، واسط و بصره حس شده و نیز مسبب زمین لغزه‌های بزرگی در دره سیمره بوده است.
• زمین‌لرزه ۳ بهمن ۱۲۸۷ هـ.ش سیلاخور (۱۹۰۹/۱/۲۳ م.)
  زلزله فاجعه باری در بامداد ۱۲۸۷/۱۱/۳ هـ. ش دره سیلاخور، (جنوب خاور بروجرد) را در هم کوبید. آسیب ها نه تنها در دره پرجمعیت سیلاخور بلکه فراتر به سوی جنوب خاور، در آبادی های کوهستانی تا ارجنک نیز سنگین بود. به طور کلی، ۱۲۸ روستا آسیب دید که از بین آنها ۶۴ آبادی به کلی ویران شد و شمار کشته شدگان در آنها بین ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ نفر برآورد شده است. این زمین‌لرزه با گسلشی به طول ۴۵ کیلومتر از نزدیکی کلنگاله تا جنوب سراوند همراه بوده است. بنابر شواهد صحرایی و اطلاعات محلی میانگین جابجایی قائم سطح زمین در اثر این گسلش بین یک تا دو متر بوده و بخش شمال خاوری گسل پائین افتاده است. هیچ گونه شاهدی از جنبش راستالغز این گسل در دست نیست.
  زمین‌لرزه سیلاخور در بروجرد، کرمانشاه و همدان به گونه ای نیرومند احساس شده تا خرپوت در ترکیه، گرجستان و عراق نیر دریافت شده است. تمرکز پس لرزه‌های نیرومند این زلزله بیشتر در بخش های جنوب خاوری و شمال باختری ناحیه کلان لرزه ای این زمین‌لرزه روی داده و باعث افزایش میزان آسیب های پدید آمده در اثر لرزه اصلی شده است.

۵- نقشه هم شدت منطقه

بر اساس بازدید از روستاهای خسارت دیده در منطقه بروجرد وتعیین خساراتی که به ساختمانها در این منطقه وارد گردید نقشه خطوط هم شدت برای منطقه ترسیم گردید(شکل۳) .

مراجع

• حسامی،خالد.، جمالی ،فرشاد.،طبسی ، هادی.، ۱۳۸۲؛
  « نقشه گسل های فعال ایران »، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰۰٫
• حیدری، مهدی، شاه پسند زاده ، مجید،۱۳۷۴؛
  « بررسی مقدماتی لرزه خیزی، لرزه زمینساخت و خطر زمینلرزه – گسلش در پهنه استان لرستان» ، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله.

شکل(۳) نقشه منحنی های هم شدت در منطقه زلزله زده بر اساس مشاهدات صحرایی.

نگاره (۱) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای کیدان.

نگاره (۲) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای طبریجان.

نگاره (۳) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای طبریجان.

نگاره (۴) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای طبریجان.

نگاره (۵) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای کیدان.

نگاره (۶) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای طبریجان.

نگاره (۷) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای کیدان.

نگاره (۸) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای طبریجان.

نگاره (۹) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای کپری جودکی.

نگاره (۱۰) خسارت وارد شده در اثر زمین‌لرزه به خانه‌های روستای کیدان.

نگاره (۱۱) چادرهای نصب شده پس از زلزله در شهر بروجرد.

نگاره (۱۲) چادرهای نصب شده پس از زلزله در شهر بروجرد.