پژو هشنامه بهار و تابستان ۹۳

در این مقاله الگوریتم توموگرافی محلی لوتوس بر روی داده های محلی زاگرس اعمال شده و مزیتهای این کد نسبت به الگوریتم های موجود دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. علاوه بر آن، بر پارامترهای کلیدی، روش انتخاب بهینه آنها و روشهای راستآزمایی نتایج توموگرافی تأکید شده است. نتایج این بررسی نشان میدهد که فاصله گره ها و ابعاد سلولها با در نظر گرفتن چگالی پرتو تعیین شده و ناهنجاری های غیرواقعی ناشی از تمرکز پرتوها به حداقل میرسد. این الگوریتم با به کارگیری روش ردیابی خمشی قابلیت بازسازی مسیرهای پرتو ناشی از توزیع سرعتهای با شکل پیچیده مانند ورقه فرو رونده در مناطق فرورانش را دارا است. تعیین محل در این الگوریتم به روش جستجو در شبکه و احتمالاتی بوده و به همین دلیل نتایج توموگرافی نسبت به روشهای معمول کمتر به تعیین محل اولیه حساس است.

هادی گریوانی، استادیار، پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی

یکی از خطرات سهمگین که در اثر امواج لرزه ای به خصوص امواج زلزله در محیط های آبی عمیق ایجاد می شود، سونامی است.  امواج دریایی ایجاد شده با سرعت قابل توجهی به پیش رفته و با کاهش عمق آب و برخورد موج با بستر، شکسته شده و خسارات فراوانی را ایجاد می نمایند.  در دریای مازندران علیرغم اینکه بیشتر بخشهای آن از عمق کمی برخوردار است؛ اما در مناطق نزدیک به سواحل ایران، عمق آب به بیش از ۱۰۰۰ متر افزایش می یابد. ازاین رو ضرورت دارد تا این خطر مورد توجه قرار گرفته و بررسی گردد .در این مطالعه ابتدا مکانیسم و عوامل مؤثر در وقوع سونامی و قدرت تخریب آن مورد بررسی قرار گرفته و سپس به بررسی سوابق تاریخی سونامی در این دریا و مدل سازی های انجام شده در این خصوص پرداخته می شود. بر اساس مطالعات انجام شده، میتوان وقوع سونامی با ارتفاع تا سه متر را در سواحل جنوبی دریای مازندران انتظار داشت.

یاسر جعفریان (نویسنده مسؤول)، استادیار، پژوهشکده مهندسی ژئوتکنیک، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله،

 علی لشگری، کارشناس ارشد، دانشکده عمران، گروه ژئوتکنیک، دانشگاه سمنان

مطالعات گسترده ای برای تخمین تغییرمکان ماندگار سازه های خاکی در اثر زلزله انجام شده است.  به طورکلی این مطالعات را می توان به سه گروه مطالعات تحلیلی و نیمه تحلیلی، مطالعات عددی و مطالعات تجربی (مدل سازی فیزیکی و میدانی) تقسیم بندی نمود. یکی از دلایل پیچیده بودن ارزیابی دقیق تغییرمکان ماندگار لرزه ای سیستم های ژئوتکنیکی، محدوده وسیع تغییر مکانها است، به نحوی که در مطالعات موردی تغییرمکانهای لرزه ای گزارش شده از چند میلیمتر تا چند صد متر بوده اند­. ازاینرو علیرغم مطالعات گسترده، این موضوع همچنان زمینه پژوهش فعالی را به خود اختصاص داده است. در این مقاله تلاش میشود تا روند توسعه مطالعات تخمین تغییرمکان ماندگار شیبهای خاکی تحت بارهای لرزه ای بر اساس روشهای مذکور بیان و کاربرد این روشها شرح داده شود.  همچنین مزایا و معایب روشهای معتبر گذشته شرح داده شده و مطالعات انجام شده در سالهای اخیر توسط نویسندگان نیز گزارش می شوند.

متن کامل

الهام پارسا، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد سازه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب

محمود حسینی (نویسنده مسؤول)، دانشیار، پژوهشکده مهندسی سازه، پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله،

میراگر جرمی در سالهای اخیر به عنوان وسیلهای برای کنترل انفعالی سازه ها در برابر نیروهای جانبی ناشی از اثر باد و زلزله مورد استفاده قرار گرفته است. این وسیله که شامل جرم، فنر و یک میراگر ویسکوز است، معمولاً در طبقه بالای ساختمان نصب میشود و جرم آن نسبت به جرم طبقه چندان قابل توجه نیست؛ اما در این مطالعه، جرم کنترلی دارای مقدار بسیار زیاد و متکی بر تکیه گاه های غلتکی در تراز پی ساختمان است و نیروی اینرسی آن از طریق سازهای با سختی زیاد، که آن را به طبقۀ بالای ساختمان متصل میکند، به آن تراز منتقل شده و با تغییر رفتار دینامیکی سازه، پاسخ آن را در مقابل زلزله کاهش میدهد . فرض میشود در بخش میانی ساختمان فضایی خالی برای قرارگیری سازه متصل کننده جرم کنترلی به بام وجود دارد.  در این مقاله، میزان تأثیر استفاده از میراگر جرمی پیشنهادی در کاهش پاسخ لرزه ای در سه ساختمان پنج، هشت و یازده طبقه مورد بررسی قرار گرفته است.  به این منظور، تحلیل های تاریخچه زمانی برای ساختمانهای معمولی و ساختمانهای دارای جرم کنترلی تحت هفت نگاشت سه مؤلفهای زلزله با مقادیر  PGA برابر با ۰/۸ تا ۰/۳ شتاب گرانشی­ انجام گرفته­­است. نتایج نشان میدهد که استفاده از جرم کنترلی پیشنهادی میتواند به طور میانگین سبب کاهش پاسخ تغییرمکانی ساختمانها تا حدود  ۴۰ درصد شود.

سامان باقری (نویسنده مسؤول)، استادیار دانشکده فنی و مهندسی عمران، دانشگاه تبریز، تبریز

مسعود فرزام، استادیار دانشکده فنی و مهندسی عمران، دانشگاه تبریز، تبریز
مهدیه مداحی، دانشآموخته کارشناسی ارشد مهندسی زلزله، دانشگاه تبریز، تبریز

مطابق اکثر آیین نامهها از جمله استاندارد ۲۸۰۰ ، در سیستم دوگانه، قابهای خمشی باید به طور مستقل قادر به تحمل حداقل ۲۵ درصد نیروی جانبی وارد بر ساختمان باشند. در مسائل حرفهای، برای اعمال این بند از آیین نامه روشهای مختلفی وجود دارد که در این مقاله به بررسی این روشها و تأثیر آنها بر روی مقاومت سازه و نحوه توزیع نیروی برشی بین قاب و دیوار برشی پرداخته میشود. در این روشها، به منظور حذف توانایی باربری جانبی دیوار برشی، دیوار برشی حذف می شود و یا بدون حذف دیوار برشی، پارامترهای سختی دیوار برشی اصلاح می شود. برای بررسی تأثیر این بند آیین نامه، مدل های سازه ای با تعداد طبقات مختلف با و بدون در نظر گرفتن بند مذکور مدل سازی شدند. نتایج حاصل از تحلیل های بار افزون و تاریخچه زمانی نشان می دهد، در نوعی از روش حذف توانایی باربری جانبی دیوار برشی با اعمال تغییراتی در توصیف شده، تغییرات (c) سختی دیوار برشی و المانهای مرزی آن، که در این پژوهش با عنوان قابل ملاحظه ای در نتایج ایجاد می شود. در این روش تعداد المانهایی که وارد حوزه غیرخطی شده اند، کاهش یافته و مقاومت جانبی سازه افزایش یافته است. در کلیه روشها سهم دیوار نسبت به قاب در طبقات فوقانی کمتر شده است. در تمامی مدلهایی که قاب خمشی توانایی تحمل حداقل ۲۵ درصد نیروی جانبی را دارد، در تراز پایه سهم باربری جانبی قاب خمشی در سیستم دوگانه در تحلیل های خطی بین ۱/۷ الی ۲/۷ درصد و در تحلیلهای تاریخچه زمانی غیرخطی بین ۱/۹% الی ۷/۳% است.

ارزیابی دیدگاه ها و رفتار مردم بم نسبت به موضوع « زلزله و ایمنی » ده سال پس از زلزله

فرخ پارسی زاده (نویسنده مسؤول)، عضو هیأت علمی پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران

یاسمین استوار ایزدخواه، استادیار، پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
ویدا حشمتی، کارشناس ارشد گروه آموزشهای همگانی، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
ملیحه اسکندری، کارشناس گروه آموزشهای همگانی، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
علی احسان سیف، کارشناس گروه آموزشهای همگانی، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله