زمین لرزه ۲۷ دی ۱۲۷۳ (۱۷ ژانویه ۱۸۹۵) قوچان

در ساعت ۱۱:۳۰ نیم‌روز ۲۷ دی ۱۲۷۳ (۱۷ ژانویه ۱۸۹۵)، زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۶٫۸=Ms قوچان و شماری از روستاها را در دره اترک علیا به‌کلی ویران کرد و حدود ۱۰۰۰ نفر را کشت. این زمین‌لرزه که به دنبال آن تا صبح روز بعد لرزه‌های پایان ناپذیری می‌آمد، امامزاده سلطان ابراهیم را که پس از زمین‌لرزه ۱۸۹۳ تعمیر شده بود به‌کلی ویران کرد و یکی از افراد ساکن آن را کشت. گرمابه‌های عمومی، بازار، گمرک‌خانه، اقامت‌گاه حاکم و اداره‌های پست و تلگراف ویران شد و تلفاتی بر جای گذاشت. به جز چند کلبه‌ی کوچک، تقریباً همه‌ی خانه‌ها و حتی آنهایی که پس از زلزله‌ی ۱۲۷۲ ه. ش (۱۸۹۳ م ) با چوب و سقف‌های سبک دگرباره ساخته شده بودند، ویران گشت. به‌هر‌حال به‌دلیل سبکی مصالح ساختمانی و نیز احتمالاً به‌دلیل پیش‌لرزه‌هایی که به مردم هشدار داده بود، شمار جان‌باختگان در قوچان بسی کمتر از حد موردانتظار بود و در مجموع حدود ۷۷۰ تن جان خود را از دست دادند. زمین‌لرزه ۵ روستا را در دره اترک و ۴ روستای دیگر را در کوه محمد‌بگ، که همه آن‌ها پیشاپیش در اثر زمین‌لرزه ۱۸۹۳ میلادی به‌سختی آسیب دیده بودند، ویران کرد. درمجموع، حدود ۳۰ روستا ویران شد و یا آسیب دید و در آن‌ها چند صد نفر جان خود را از دست دادند. این زمین‌لرزه، قنات‌ها را در قوچان ویران کرد و سیم‌های تلگراف را در طول چندین کیلومتر فرو انداخت. فروریزش زمین و لغزش کناره‌های اترک به طول بیش از ۵ کیلومتر در امتداد اترک گسترده بود. سنگ‌ریزش‌هایی از کوهستان در مناطق کلوخی و کتلر نیز گزارش شد اما گواهی در دست نیست که این زمین‌لرزه با گسلش همراه بوده باشد. زمین‌لرزه ۱۸۹۵ قوچان تا شاهرود و بیرجند حس شد و رشته نسبتاً کوتاهی از پسلرزه‌ها به دنبال آمد که حدود یک ماه به درازا کشید و نیرومندترین آن‌ها در ۲۲ ژانویه آسیب‌هایی به جعفرآباد رساند. به‌د‌نبال رخداد زلزله ۱۸۹۵، عده‌ی کمی حدود ۸۰۰۰ نفر که در قوچان مانده بودند، شهر ویران شده را تخلیه کرده و به محل قوچان جدید مهاجرت کردند و عده‌ای هم در روستاها و شهرهای دور دست پراکنده شدند. بنابراین، پس از این زمین‌لرزه، شهر قدیم قوچان متروک و شهر در محل فعلی بنا شد. امروز شهر قدیم قوچان در ۱۱ کیلومتری غرب شهر جدید قرار گرفته است.

سایر زمین‌لرزه‌های مهم دنیا در این روز: