امروز سومین سالگرد وقوع آخرین زلزله با بزرگای بیش از ۷ در کشورمان است. در ساعت ۱۵:۱۴:۱۸ (به‌وقت محلی) سه‌شنبه ۲۷ فروردین ماه ۱۳۹۲، زمین‌لرزه‌اى به بزرگاى ۷/۸ در مقیاس بزرگای گشتاوری (Mw) در ۶۴ کیلومتری شمال باختری سراوان و ۱۲ کیلومتری شهر گشت استان سیستان و بلوچستان به‌وقوع پیوست. رومرکز این رویداد براساس لرزه‌نگاشت‌های ثبت‌شده در شبکه ملی‌ لرزه‌نگاری باند پهن پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در مختصات ۲۷/۸۸ درجه عرض شمالی و ۶۲/۰۳ درجه طول خاورى قرار داشته است و عمق کانونی این زمین‌لرزه توسط مراکز مختلف لرزه‌نگاری بین ۵۰ تا ۹۵ کیلومتر تعیین شده است. رومرکز این زمین‌لرزه در پهنه گسلی با روند شمال باخترى- جنوب خاورى، در ناحیه فرورانش خاورى-باخترى شمال مکران، اتفاق افتاد. با این وجود، این پهنه گسلی دربرگیرنده روندهاى ساختاری ثانویه‌ای با جهت‌گیرى خاورى-باخترى و شمالی- جنوبی نیز مى‌باشد. به طور کلی، این طور به نظر می‌آید که شکل‌گیرى سامانه گسلی شمال باختری– جنوب خاورى سراوان به صورت برایندى از فعالیت گسل‌های شمالی-جنوبی عمدتاً راستا لغز-راستگرد خاور ایران و گسل‌های خاورى- باخترى عمدتا معکوس ناحیه فرورانش مکران باشد. با توجه به مکان رومرکز زمین‌لرزه، این رویداد لرزه‌ای احتمالاً در زیر سامانه گسلی سراوان رخ داده است. این گسل، گسلى بنیادین، فعال و بزرگ (به طول تقریبی ۲۵۰ کیلومتر) با راستای شمال باخترى – جنوب خاورى در جنوب خاورى ایران است. بر پایه ساز و کار نرمال گسلش ارایه شده که در حل‌های کانونی با راستاى خاور شمال خاورى- باختر جنوب باخترى آمده است و نیز عمق این رویداد لرزه‌اى، این زمین‌لرزه می‌تواند به سبب دگرشکلی کششى شکننده متمرکز در ناحیه Slab از صفحه در حال فرورانش پهنه فرورانشى مکران رخ داده باشد. تا یک روز پس از رخداد این زلزله، ۱۱ پس‌لرزه با بزرگای بین ۴ تا ۵/۷ در منطقه رخ داد. این زمین‌لرزه در ناحیه‌ای تقریباً خالی از جمعیت اتفاق افتاد و به‌دلیل عمق کانونی زیاد و تراکم کم جمعیت در منطقه، در اثر این زمین‌لرزه در ایران ۱ نفر کشته (در روستای قادرآباد شهرستان خاش) و در کشور پاکستان ۴۰ نفر کشته و جمعاً بیش از ۱۸۰ نفر مجروح شدند. این زمین‌لرزه موجب تخریب صدها منزل مسکونی در پاکستان شد و تکان شدید حاصل از آن در ساختمان‌های بلند دبی، دوحه، منامه و حتی در کویت احساس شد. به‌علاوه، این زلزله در کشورهای هند، افغانستان، پاکستان، کشورهای جنوبی خلیج فارس و هم‌چنین در کرمان، شیراز و مناطق شمال استان سیستان و بلوچستان به‌خوبی احساس شد. شدت این زلزله در گشت برابر با +VI، در سراوان برابر با VI و در زاهدان برابر با VI برآورد شده است. براساس اطلاعات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، این زلزله توسط ۳۳ شتابنگار دیجیتال سه مولفه‌ای در شبکه شتابنگاری ایران ثبت شد، که از آن میان، ۶ شتابنگاشت بیشینه جنبش زمین (PGA) با مقدار بیش از ۱۰۰ سانتی‌متر بر مجذور ثانیه را ثبت کردند. حداکثر شتاب ثبت شده نیز مربوط به ایستگاه سبزگز در فاصله کانونی ۹۱ کیلومتر و برابر با ۱۹۸ سانتی‌متر بر مجذور ثانیه است.

مرجع:

  • اسلامی، آ.، تقابنی، م. و اشعری، ع.، (۱۳۹۲)، گزارش‌ مقدماتى زمین‌لرزه بیست و هفتم فروردین ۱۳۹۲، شمال باختری سراوان، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله.
  • سلیمانى آزاد، موسوى، درزاده، دریجانى، محمدى گل، جرجندى و بلورچى، (۱۳۹۲)، گزارش مقدماتى رخداد زمین‌لرزه ۲۷ فروردین ماه ۱۳۹۲ شمال سراوان در سیستان و بلوچستان با بزرگاى ۷/۸، سازمان زمین‌شناسی کشور.
  • Mehdi ZARE, Anooshiravan Ansari, Heydar Heydari, Mohammad, P.M. Shahvar, Mehdi Daneshdust, Majid Mahdian,Fereidoun Sinaiean, Esmail Farzanegan and Hossein Mirzaei Alavijeh, (2013), A Reconnaissance Report on two. Iran, Makran Earthquakes. ; 16 April 2013, Mw7.8, Gosht (Saravan) and 11 May 2013 Irar(Goharan), Bashagard, SE of Iran. Earthquake engineering research institute.