برگزاری بیستمین مانور زلزله و ایمنی در هفتم آذرماه ۱۳۹۷ در مدارس سراسر کشور
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه، بیستمین مانور سراسری زلزله و ایمنی با رویکرد “مدرسه ایمن – جامعه تاب آور”، در روز چهارشنبه مورخ ۹۷/۰۹/۰۷، با به صدا در آمدن زنگ زلزله و ایمنی از رادیو سراسری به طور همزمان در تمامی مدارس کشور برگزار می گردد. این مانور از حدود بیست سال قبل به ابتکار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و با همکاری وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری، وزارت کشور، جمعیت هلال احمر و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در مدارس کشور در آذر ماه اجرا می شود و هدف آن ارتقای آمادگی و حساس سازی اقشار مختلف جامعه به خصوص قشر دانش آموز نسبت به خطر و تبعات وقوع زلزله و چگونگی آمادگی برای مواجهه با آن می باشد. در این برنامه که از چند هفته قبل از روز برگزاری مانور آغاز می شود، ضمن توجه بر ایمنی مدارس در برابر زلزله و ایمن سازی عناصر غیرسازه ای، روش های صحیح پناه گیری و خروج ایمن از کلاس ها در زمان رخداد زلزله و نیز نحوه انجام اقدامات امدادی مورد نیاز به دانش آموزان و اولیا مدرسه آموزش داده می شود.
لازم به ذکر است که با توجه به بازخوردهایی که از روند اجرایی مانور در سال های گذشته دریافت شد، کمیته راهبری مانور از سال ۱۳۹۵ تصمیم به توسعۀ برنامۀ مانور به سطح محلات مجاور مدارس گرفته تا مشارکت مردم نیز در این برنامه جلب شود. در این برنامه مدارس ایمن در برابر زلزله به عنوان پایگاه های محلی مدیریت بحران در سطوح محلی و واحدهای همسایگی عمل می نمایند. از این رو رویکرد سال های اخیر این مانور اجرای برنامه “مدرسه ایمن – جامعه تاب آور” بوده است. در همین رابطه دبیر علمی مانور و رئیس پژوهشکده مدیریت خطر پذیری و بحران پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در خصوص نحوۀ برگزاری مانور سال جاری توضیحاتی را ارائه نمودند. دکتر کامبد امینی حسینی فرایند برگزاری مانور سال جاری را در دو بخش مدرسه و محله دسته بندی نمودند و اعلام داشت کلیه مدارس مطابق با روال سال های قبل مانورهای متداول ایمنی در برابر زلزله را در روز هفتم آذرماه انجام خواهند داد. در این برنامه آموزش های لازم به دانش آموزان و مربیان مدرسه در خصوص خطر زلزله و رفتار صحیح در زمان وقوع و پس از رخداد زلزله ارائه می گردد. مهمترین اقداماتی که در این رابطه براساس راهنمای مانور می بایست انجام شود، توجه به ایمنی و مقاوم سازی مدارس است. این موضوع می بایست با محوریت سازمان نوسازی و تجهیز مدارس مورد بررسی قرار گیرد تا حتی المقدور خطر تخریب مدارس در اثر زلزله منتفی شود. ایشان در ادامه به اقدامات مطلوب وزارت آموزش و پرورش دراین راستا اشاره نمود و اعلام داشت با توجه به آمار منتشر شده توسط سازمان نوسازی و تجهیز مدارس، در حال حاضر قریب به ۷۰ درصد از مدارس دولتی کشور در برابر زلزله مقاوم سازی شده اند. البته وضعیت در مدارس غیردولتی به هیچ وجه مطلوب نیست و اغلب ساختمان های مدارس مذکور در برابر زلزله آسیب پذیر و خطرناک هستند که رسیدگی به آنها نیازمند توجه ویژۀ مسئولان است.
ایشان گام دوم اجرای برنامه مانور در مدارس را ایمن سازی اجزای غیرسازه ای برشمردند و افزودند: در مدارسی که مانور سال جاری برگزاری می گردد ایمن سازی اجزای غیرسازه ای از قبیل پنجره ها، تابلوها، کمدها، قفسه ها و مواردی از این دست به اجرا گذاشته می شود تا خطرات ناشی از سقوط این اجسام یا شکستگی شیشه ها در حین زلزله به حداقل برسد و آسیبی بدین لحاظ به دانش آموزان وارد نشود. همچنین ارائه آموزش های لازم در خصوص مکان های مناسب برای پناه گیری و روش صحیح پناه گیری و خروج از کلاس ها از دیگر برنامه های قبل از برگزاری مانور مدارس می باشد که توسط دستگاه های برگزار کننده مانور بخصوص جمعیت هلال احمر و سازمان دانش آموزی این آموزش ها به دانش آموزان ارائه می گردد.
امینی حسینی در خصوص چگونگی مشارکت دادن مردم در مانور سال جاری توضیح داد که محله محوری رویکرد اصلی بخش دوم برنامه سال جاری است. در چارچوب توافقات ستادعالی آمادگی عمومی در برابر زلزله مقرر شده است که مدارس ایمن به عنوان پایگاه مدیریت بحران در کلیه محله های شهری قبل تا بعد از رخداد زلزله فعالیت نمایند. در این رابطه مردم و ساکنان ساختمان های اطراف مدارس ایمن با همکاری مسئولان مدرسه، شورای ایمنی محله را در مدرسه تشکیل می دهند و با ایجاد گروه های مختلف نسبت به شناسایی نقاط خطرناک در محله و تلاش و پیگیری برای رفع این مشکلات توسط اعضای شورا یا مراجع ذیربط اقدام می نمایند. نقشه شناسایی ایمنی محله نیز توسط این شورا با کمک دستگاه های همکار طرح تهیه می شود. همچنین تعدادی از اهل محل آموزش های لازم برای انجام اقدامات امدادی(از قبیل اطفای حریق، نجات و امداد و ارائه کمک های اولیه، نصب چادر و مواردی از این قبیل) را فرا می گیرند و تمرینات لازم زیر نظر دستگاه های متولی انجام می شود. در مدارس منتخب وسایل و اقلام امدادی از قبیل چادر، وسایل کمک های اولیه، کپسول های اطفای حریق، اقلام خوراکی برای شرایط اضطراری و مواردی از این دست نگهداری می شود تا در زمان رخداد زلزله احتمالی یا برگزاری مانورهای دوره ای مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به اینکه مردم و همسایگان اولین گروه هایی هستند که بعد از زلزله به یاری یکدیگر می شتابند، ارائه این آموزشها و نگهداری اقلام مورد نیاز در مدرسه کمک شایانی در بهبود امدادرسانی می کند و می تواند امکان نجات تعداد بیشتری از مردم را در شرایط سخت بعد از زلزله فراهم نماید.
ایشان در خصوص برنامه های روز مانور افزودند: در روز هفتم آذرماه و با به صدا درآمدن آژیر زلزله، دانش آموزان پس از پناه گیری از کلاس ها خارج شده و در مکان های مشخص شده در حیاط مدارس مستقر می گردند. ساکنین محله نیز همزمان از منازل خود خارج شده و به مدرسه به عنوان پایگاه مدیریت بحران محله مراجعه می نمایند و در انجام امور مرتبط با امداد و نجات، اسکان و تغذیه اضطراری، رسیدگی به مصدومین و مواردی که از قبل تعیین و تمرین شده است مشارکت می نمایند.
مانور نمادین زلزله و ایمنی در سال جاری برای اولین بار خارج از شهر تهران و در استان البرز و در شهر کرج (مدرسه فاطمه پزشکی حسین آباد) برگزار می گردد. دکتر کامبد امینی حسینی در خصوص دلایل انتخاب شهر کرج افزود: با توجه به درخواست های متعدد استان ها در خصوص برگزاری مانور نمادین در سایر شهرهای کشور، کمیته راهبری مانور در سال جاری تصمیم گرفت که مانور نمادین کشوری خارج از شهر تهران برگزار شود تا ضمن بررسی بازخوردها، امکان برگزاری مانور در سایر شهرها در سال های آتی ارزیابی شود. شهر کرج نیز از این منظر انتخاب شد که یکی از آسیب پذیرترین شهرهای کشور در برابر زلزله بوده و از نظر سرانه فضای آموزشی از شهرهای محروم کشور محسوب می گردد.
لازم به ذکر است که در سال جاری مانور دانش آموزی در تمامی مدارس کشور برگزار خواهد شد و مانور محله محور نیز در کلیه شهرها حداقل در پنج مدرسه برگزار می گردد تا پس از ارزیابی نتایج و رفع مشکلات احتمالی، در سال های بعد تا افق چشم انداز جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۴) به تدریج این برنامه به سطح تمامی مدارس ایمن کشور گسترش یابد.
